Download
Datering
Maker J. Nooitgedagt

Combinatiehaak van het merk J. Nooitgedagt, IJlst.

Schrijfhaak met waterpas. Maatverdeling in mm en in inch.
In de catalogus van J. Nooitgedagt te IJlst is dit type schrijfhaak opgenomen onder de nrs. 143-d en 4580. Jan Nooitgedagt (1840-1920) was de grondlegger van de schaatsen- en gereedschapfabriek Nooitgedagt te IJlst. In 1865 kocht hij een smederij en begon daar schaatsen en schaven te maken. De vier zonen van Nooitgedagt werkten ook in het bedrijf: Jarig (1866-1942), Aldert (1871-1929), Tymen (1873-1957) en Jentje (1878-1935). Tegen het einde van de 19de eeuw gingen de zaken goed. In 1893 werd een nieuwe fabriek gebouwd. In 1900 had Nooitgedagt circa 50 man personeel in dienst. De vier zonen maakten studiereizen naar Frankrijk, Engeland en Zweden om op de hoogte te blijven van de nieuwste materialen en productietechnieken. Rond 1900 trad vader Jan uit het bedrijf en namen de vier zonen het bedrijf over. Zij bleven voornamelijk schaatsen en gereedschappen maken. Rond 1935 namen twee kleinzonen van Jan Nooitgedagt het bedrijf over: Jan Jarigs (1893-1945), Jan Alderts (1897-1982). In 1945 kwam Tjitte Jentjes (1917-1988) op de afdeling hout. In 1950 kwamen Jarich Jans (geboren 1922) op de afdeling kantoor en Aldert Jans (geboren 1926) op de afdeling metaal. In 1965 werd de productie van schaatsen gestopt. In 1972 stopte de prodcutie van houten speelgoed. De productie van de steekbeitel werd toen sterkt opgevoerd. Begin jaren negentig kreeg het familiebedrijf een forse klap te verwerken; de grote Zweedse afnemer kocht een beitelfabriek op en zegde het contract met Nooitgedagt op. In 1991 werd er nog een nieuw fabriekspand geopend. Het bedrijf legde zich volledig toe op de metaalproductie. Wybrand Jan Attema, achterkleinzoon van de oprichter Jan Nooitgedagt, ging rond 1995 met pensioen. Er was in de familie geen opvolger. Het bedrijf werd verkocht aan Record Holding te Sheffield. De verwachting dat dit bedrijf de metaalproductie van Sheffield naar IJlst zou verplaatsen, kwam niet uit. Record werd overgenomen door de American Tool Company en dat werd weer ingelijfd in Newell Rubbermaid. IJlst raakte uit beeld. In 2003 sloot de fabriek.
literatuur: - W. Blauw (e.a.) Friese Schaatsenmakers (Franeker, 1994), pp. 136-139. - A.K. Mulder, Ald Ark (Leeuwarden, 1990)

Identificatie
Titel
Combinatiehaak van het merk J. Nooitgedagt, IJlst.
Objectnummer
FSM-1982-688
Objecttype
  • Schrijfhaken
  • Afschrijfmateriaal
  • Waterpassen
    Het belangrijkste onderdeel van het instrument is de libel of het niveau, een gebogen glazen buisje dat, op een luchtbel na, gevuld is met ether. Op het buisje is meestal ter weerszijden van het midden een streepje aangebracht, zodat de bel precies in het midden kan worden gemanoeuvreerd. Het buisje werd in een uitholling aan de bovenzijde van een houten balkje van 20-100 cm lengte geplaatst. Soms is er in het balkje langwerpige uitholling aan de zijkant die als handgreep dient. Ook heeft dit type waterpas vaak koperen zoolbeslag en openingen aan de zijkant, zodat de bel ook aan de zijkant zichtbaar is. Meestal is aan de korte zijde eveneens een dergelijke libel geplaatst om te kunnen controleren of een element verticaal staat. Waterpasbellen waren los verkrijgbaar in lengten van 30 tot 150 mmo De dikten waren 6 tot 12 mmo
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000013202
Werk
Breedte
cm
Hoogte
cm
Lengte
cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. J. Nooitgedagt
Materiaal
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd