Datering
Maker Klaas Akkerman
Staartklok met op de wijzerplaat een voorstelling van de Waterpoort te Sneek.
Staartklok. Mahoniehout. De klok heeft een dubbele kap. De bovenkant is recht afgesloten. De bovenkant is van karton (om de gongslag duidelijk te laten klinken). Daarboven een balustrade met conische balusters. Boven de deur een deel licht hout. In de hoeken daarvan zijn geperste, latoenkoperen ornamenten aangebracht (rozetten met parelranden). De deur van de wijzerplaat is aan weerszijden van het glas versierd met getordeerde pilasters, bekroond met vaasvormige balusters. De wijzerplaat is van metaal. Dit is beschilderd met een voorstelling van de Waterpoort met op de voorgrond De Kolk. Links vooraan staat een vrouw met in haar hand een witte doek. Rechtsboven de Waterpoort een gat met daarin de aanduiding van de maanstand. Boven de voorstelling een geelkoperen cijferring. Daarop zijn de uren aangegeven met Romeinse cijfers, de minuten met Arabische cijfers. In het midden van de cijferring een blauwe cirkel met daarop de dagen van de maand. De wijzers van uren en minuten zijn van geel koper. De datum aanwijzer is zwart. Achterop de wijzerplaat een aantal aantekeningen van restaurateurs: 'dJ 8509' en 'SP 32'. Op het maanwiel zijn de letters 'KA' geschilderd. Deze initialen lijken door de maker van het uurwerk te zijn aangebracht. De staart is breed en heeft een rond slingergat met gepolitoerde ring, dat een gefigureerd glaasje omsluit. Rond afgewerkte, opengezaagde consoles dragen het vooruitstekende bovendeel van de kast. Het slagwerk bestaat uit een bel voor de halve uren en uit een spiraal die een gongachtig geluid maakt op de hele uren (defect?). Op het eerste en vierde kwartier laat de klok een belslag horen.
De letters KA op het maanwiel zijn de initialen van Klaas Akkerman. Geboren te Sneek 22 november 1834 en aldaar overleden 27 januari 1923. Zoon van Dirk Akkerman (balletjesmaker) en Sybrigje Flameling. In het bevolkingsregister wordt hij uurwerkmaker genoemd. In de registers van de burgerlijke stand wordt hij bij zijn eerste en tweede huwelijk uurwerkmakersknecht genoemd en bij zijn derde huwelijk (1880) uurwerkmaker. Eerste huwelijk 1 december 1861 met Ybeltje Alts Kromhout van der Meer (geboren Heerenveen 1833 en overleden te Sneek 6 dec. 1862). Tweede huwelijk 3 juni 1866 met Janke Reen (geboren Hinnaard 21 febr. 1845 en overleden Sneek 23 dec. 1873). Derde huwelijk 15 februari 1880 met Pietje Wielinga (geboren Sneek 6 april 1853 en overleden Sneek 17 juli 1941). Klaas Akkerman woonde op minstens 9 adressen (wat niet op grote welstand wijst): Bolwerk, Buiten 't Noord, Buiten 't Oost, Kleine Kerkstraat, Pol, Hooghuistersteeg, Havenstraat en Oud Kerkhof. Van Klaas Akkerman is in 1914 een portret gemaakt door Ids Wiersma. Het behoort tot de collectie van het Fries Scheepvaart Museum: inv.nr. FSM-G-072.
De beschildering van de wijzerplaat vertoont grote overeenkomsten met die op de klok met inv.nr. 1990-098, die wordt toegeschreven aan Jan Binnerts Tinga, omdat de voorstelling en de wijze van schilderen sterk overeenkomt met een door Tinga gesigneerd schilderij (inv.nr. G-101). De voorstelling op deze klok komt weliswaar overeen met die op de klok met inv.nr. 1990-098 en die op het genoemde schilderij, maar de wijze van schilderen is anders: minder helder, dikker opgebrachte verf, minder precieze tekening, wollige lucht en geen zwarte lijnen rond de figuren. Het lijkt wel zeker dat de schilder zich heeft gebaseerd op de wijzerplaat van de klok met inv.nr. 1990-098, maar dat de schilder niet Jan Binnerts Tinga is geweest. Een schilder die ten tijde van Klaas Akkerman actief was in Sneek (na de dood van Jan Binnerts Tinga) was Douwe Hansma. Hij zou in aanmerking komen als zijnde de schilder van de wijzerplaat.
literatuur:
- Sneeker Nieuwsblad 18 juni 1990.
- Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1990, pp. 19-21
- Knipselmap Klaas Akkerman
Reacties