Datering
Maker Klaas Akkerman

Staartklok met op de wijzerplaat een voorstelling van de Waterpoort te Sneek.

Staartklok. Mahoniehout. De klok heeft een dubbele kap. De bovenkant is recht afgesloten. De bovenkant is van karton (om de gongslag duidelijk te laten klinken). Daarboven een balustrade met conische balusters. Boven de deur een deel licht hout. In de hoeken daarvan zijn geperste, latoenkoperen ornamenten aangebracht (rozetten met parelranden). De deur van de wijzerplaat is aan weerszijden van het glas versierd met getordeerde pilasters, bekroond met vaasvormige balusters. De wijzerplaat is van metaal. Dit is beschilderd met een voorstelling van de Waterpoort met op de voorgrond De Kolk. Links vooraan staat een vrouw met in haar hand een witte doek. Rechtsboven de Waterpoort een gat met daarin de aanduiding van de maanstand. Boven de voorstelling een geelkoperen cijferring. Daarop zijn de uren aangegeven met Romeinse cijfers, de minuten met Arabische cijfers. In het midden van de cijferring een blauwe cirkel met daarop de dagen van de maand. De wijzers van uren en minuten zijn van geel koper. De datum aanwijzer is zwart. Achterop de wijzerplaat een aantal aantekeningen van restaurateurs: 'dJ 8509' en 'SP 32'. Op het maanwiel zijn de letters 'KA' geschilderd. Deze initialen lijken door de maker van het uurwerk te zijn aangebracht. De staart is breed en heeft een rond slingergat met gepolitoerde ring, dat een gefigureerd glaasje omsluit. Rond afgewerkte, opengezaagde consoles dragen het vooruitstekende bovendeel van de kast. Het slagwerk bestaat uit een bel voor de halve uren en uit een spiraal die een gongachtig geluid maakt op de hele uren (defect?). Op het eerste en vierde kwartier laat de klok een belslag horen.
De letters KA op het maanwiel zijn de initialen van Klaas Akkerman. Geboren te Sneek 22 november 1834 en aldaar overleden 27 januari 1923. Zoon van Dirk Akkerman (balletjesmaker) en Sybrigje Flameling. In het bevolkingsregister wordt hij uurwerkmaker genoemd. In de registers van de burgerlijke stand wordt hij bij zijn eerste en tweede huwelijk uurwerkmakersknecht genoemd en bij zijn derde huwelijk (1880) uurwerkmaker. Eerste huwelijk 1 december 1861 met Ybeltje Alts Kromhout van der Meer (geboren Heerenveen 1833 en overleden te Sneek 6 dec. 1862). Tweede huwelijk 3 juni 1866 met Janke Reen (geboren Hinnaard 21 febr. 1845 en overleden Sneek 23 dec. 1873). Derde huwelijk 15 februari 1880 met Pietje Wielinga (geboren Sneek 6 april 1853 en overleden Sneek 17 juli 1941). Klaas Akkerman woonde op minstens 9 adressen (wat niet op grote welstand wijst): Bolwerk, Buiten 't Noord, Buiten 't Oost, Kleine Kerkstraat, Pol, Hooghuistersteeg, Havenstraat en Oud Kerkhof. Van Klaas Akkerman is in 1914 een portret gemaakt door Ids Wiersma. Het behoort tot de collectie van het Fries Scheepvaart Museum: inv.nr. FSM-G-072. De beschildering van de wijzerplaat vertoont grote overeenkomsten met die op de klok met inv.nr. 1990-098, die wordt toegeschreven aan Jan Binnerts Tinga, omdat de voorstelling en de wijze van schilderen sterk overeenkomt met een door Tinga gesigneerd schilderij (inv.nr. G-101). De voorstelling op deze klok komt weliswaar overeen met die op de klok met inv.nr. 1990-098 en die op het genoemde schilderij, maar de wijze van schilderen is anders: minder helder, dikker opgebrachte verf, minder precieze tekening, wollige lucht en geen zwarte lijnen rond de figuren. Het lijkt wel zeker dat de schilder zich heeft gebaseerd op de wijzerplaat van de klok met inv.nr. 1990-098, maar dat de schilder niet Jan Binnerts Tinga is geweest. Een schilder die ten tijde van Klaas Akkerman actief was in Sneek (na de dood van Jan Binnerts Tinga) was Douwe Hansma. Hij zou in aanmerking komen als zijnde de schilder van de wijzerplaat.
literatuur: - Sneeker Nieuwsblad 18 juni 1990. - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1990, pp. 19-21 - Knipselmap Klaas Akkerman

Identificatie
Titel
Staartklok met op de wijzerplaat een voorstelling van de Waterpoort te Sneek.
Objectnummer
FSM-1997-162
Objecttype
  • Staartklokken
  • Uurwerken
    Algemene benaming voor het instrument dat de tijd aanduidt.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000015520
Over
Onderwerpen
  • Waterpoort
    Een waterpoort is een uit één of meer bogen bestaande poort over een rivier, kanaal of haven, aan weerszijden voorzien van torens, dienende om door een valhek of andere middelen de doorvaart te verhinderen.
  • Poorten
    Poorten zijn de delen van een omheining die toegang geven tot een terrein zoals een klooster, kasteel, hofje, tuin of begraafplaats. De poort is meestal uitgevoerd in steen (gemetseld of natuursteen). De poort vormt een van de grond opgaande opening in een muur(deel) en is boogvormig of horizontaal afgedekt. De poort kan een deur of hek bevatten. (Haslinghuis)
  • Sneek
Werk
Breedte
24.0 cm
Hoogte
168.0 cm
Lengte
52.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Klaas Akkerman
Datering
Materiaal
  • Mahoniehout
    Mahoniehout is hout van bomen van het geslacht Swietenia dat voornamelijk in Centraal-Afrika groeit. Deze houtsoort wordt gebruikt voor meubels en betimmeringen. (Haslinghuis)
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden