Datering
Maker S. Dijkstra
Comfoor van kerfsneewerk.
Comfoor van kerfsneewerk. Klein model. Met een kleurendecoratie in groen, blauw en bruin.
De comfoor is waarschijnlijk in Sneek vervaardigd bij S. Dijkstra of bij W.T. Stam.
Sietze Gerrits Dijkstra (1840-1911) werd geboren in Lemmer. In 1866 trouwde hij met Geeske van der Kooi uit Oosterzee. In de huwelijksakte staat hij vermeld als pottenbakker, waaruit aangenomen mag worden dat hij het vak in Lemmer heeft geleerd. In 1878 vestigde hij zich in Sneek en was, samen met zijn broer Harmen, werkzaam bij de pottenbakkerij van de firma W.T. Stam aan de Kleine Palen. Samen met zijn zoon Jacob (1884-1957) stichtte Sietze in 1898 een nieuw bedrijf. In de beginjaren heeft het bedrijf zich toegelegd op de productie van het gewone gebruiksaardewerk en ook kerfsneeaardewerk vervaardigd. De firma Dijkstra kon zich meten met de concurentie zo blijkt uit de levering van een klokkenstel aan het Paleis Het Loo in 1905. Het snijwerk heeft net als bij De Boer in Workum en Steenstra te Lemmer een niet onaanzienlijke bijdrage geleverd aan de bedrijfsomzet. Toch is al omstreeks 1920, eerder dat bij de anderen, de productie ervan gestaakt. Ook het traditionele grofaardewerk verdween geleidelijk uit het assortiment; Dijkstra nam afstand van het beeld van de ouderwetse pottenbakker en ging zich profileren als fabrikant van buizen, bloempotten en allerlei soorten bouwkeramiek. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het snijwerk wel weer opgevat, maar dan als vrijetijdsbesteding, voor eigen gebruik en voor vrienden en kennissen. De zonen van Jacob Dijkstra, Jan (1919-1945) en Piet (geb. 1922) waren ondergedoken en hebben het vak in die tijd grondig geleerd. Ook andere familieleden en kennissen maakten snijwerk. Het bedrijf en de familie Dijkstra werden door de oorlog zwaar getroffen. Het was uiteindelijk Piet Dijkstra die samen met zijn vader Jacob het bedrijf na 1945 leidde. Het telde toen omstreeks 20 werknemers.
Wytze Tjomme Stam (1877-1957) behoorde in Sneek tot de geziene kooplieden en fabrikanten. De belangrijkste pijler van het in 1774 gestichtte bedrijf was niet de pottenbakkerij, maar de (groot)handel in aardewerk. De leden van de familie Stam werkten, anders dan de Dijkstra's niet zelf mee in de pottenbakkerij. Moeilijk is te achterhalen wie er wel in de pottenbakkerij hebben gewerkt. Wel is zeker dat Pieter de Haan, de meester-snijder tussen 1901 en 1917 bij Stam werkzaam was. En naast Sietze en Harmen Dijkstra is ook Gerrit Dijkstra, de neef van Jacob Dijkstra (zie boven), werkzaam geweest bij de firma Stam. Helaas zijn er van de firma Stam niet veel gegevens bewaard gebleven.
literatuur:
- Meulen, Adri van der/Smeele, Paul, Fries Kerfsnee aardewerk 1750-1950, (Leeuwarden 1996).
Reacties