Datering
Maker Ype Schotanus

Staand horloge met scheepjesmechaniek.

Staand horloge. Kast van eiken- en naaldhout bedekt met mahoniefineer en ingelegd met een lichter fineer. Voor het slingergat is een gegoten ornament geplaatst. In de toog van de wijzerplaat vijf schepen en twee zeemeerminnen die bewegen op de golven. De wijzerplaat is beschilderd met bloemmotieven. De deur van de wijzerplaat wordt geflankeerd door zwart geschilderde pilasters met goudkleurige corinthische kapitelen en basementen. Boven de deur en aan de zijkanten van de klok zaagwerk met plant- en vogelmotieven. Op de hoeken van de kast twee engelen met bazuin en bloem (één bazuin ontbreekt). Centraal op de toog een atlasfiguur met een sterrenglobe. Aan de binnenzijde van de deur van de slinger- en gewichtenkast een gegraveerd waarop wordt aangegeven dat de klok op 18 mei 1966 werd aangeboden aan de directie van de Onderlinge brandwaarborgmaatschappij van Woudsend door het personeel van de binnen- en buitendienst ter gelegenheid van het 150-jarig jubileum van de maatschappij.
Ype Schotanus (Sneek 1777 - Sneek 1854) was meester uurwerkmaker en woonde in 1825 in de Kruizebroederstraat te Sneek. Hij was een zoon van Berend Schotanus en Sjoerdtje Postma en was gehuwd met Aafjen Bruinsma. Volgens de volkstellingen van 1829 en 1839 verhuisde Schotanus naar Grootzand 50, hij overleed in 1854 in het huis dat eigendom was van zijn schoonvader, de bekende Sneker architect Auke Bruinsma. Ype Schotanus had een zoon, die bij zijn doop in 1804 de naam Auke Bruinsma kreeg. Deze zoon was werkzaam bij zijn vader in de klokmakerij. In zijn overlijdens akte uit 1883 staat hij genoteerd als Auke Schotanus. Hij heeft dus op latere leeftijd zijn doopnaam veranderd in Schotanus.
De klok is geschonken door de 'Stichting Woudsend Anno 1816'. Deze stichting werd in 2004 opgericht na de opheffing van de Onderlinge schadeverzekeringmaatschappij Woudsend Anno 1816. De klok werd op 18 mei 1966 aangeboden aan de directie van de Onderlinge brandwaarborgmaatschappij van Woudsend door het personeel van de binnen- en buitendienst ter gelegenheid van het 150-jarig jubileum van de maatschappij. In 1816 werd te Woudsend de Onderlinge brandwaarborgmaatschappij Woudsend Anno 1816 opgericht. Deze maatschappij was bedoeld voor het verzekeren van brandschade bij agrarische bedrijven. De eerste verzekerde was Hylke W. Visser wiens boerderij 'Arbeid en Moeite' te Ypecolsga hierom de toepasselijke bijnaam 'de Eersteling' kreeg. Tot de opheffing van de Onderlinge schadeverzekeringmaatschappij Woudsend Anno 1816, in december 2004, zijn de leden steeds bediend vanuit het dorp Woudsend. In 2004 werd de portefeuille overgedragen aan Woudsend verzekeringen, thans een onderdeel van Fortis Verzekeringen Nederland N.V.. In het Fries Scheepvaart Museum bevind zich het interieur van de opkamer van boerderij 'de Eersteling' te Ypecolsga.
Literatuur: - Nanne Ottema, Geschiedenis van de uurwerkmakerskunst in Friesland (Leeuwarden/Assen 1948)

Identificatie
Titel
Staand horloge met scheepjesmechaniek.
Objectnummer
FSM-2008-021
Objecttype
  • Staande horloges
    Een uurwerk in een staande kast. In de wijzerplaat kunnen datum-, dag- week- en maandaanduiding en de maanstand te zien zijn. In een religieuze omgeving kunnen voorts met de dag wisselende voorstellingen te voorschijn komen, die de viering van de dag verbeelden, zoals bijvoorbeeld op zondag de Genadetroon (H. Drieënheid), op maandag de Kroning van Maria in de hemel, op dinsdag het IHS-monogram, op woensdag het pasgeboren Kind Jezus, op donderdag de verering van het Heilig Sacrament, op vrijdag Christus aan het Kruis en op zaterdag Maria met Kind, dat de rozenkrans in handen heeft.
  • Uurwerken
    Algemene benaming voor het instrument dat de tijd aanduidt.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000021014
Over
Onderwerpen
  • Zeilvaart
    In het algemeen het varen met zeilschepen.
  • Herdenkingen
    Gebeurtenissen die vaak maar niet altijd officieel of feestelijk zijn en dienen om iets of iemand te herdenken of om mensen of gebeurtenissen uit het verleden te eren. Gebruik 'vieringen' voor gebeurtenissen die dankbare of gelukkige tevredenheid of eerbewijs uiten. Gebruik 'ceremonies ' voor formele gebeurtenissen die uitgebreid en plechtig worden uitgevoerd zoals door ritueel of protocol wordt voorgeschreven. (AAT-Ned)
  • Verzekeringsmaatschappijen
Werk
Breedte
53 cm
Hoogte
257 cm
Diepte
29 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Ype Schotanus
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden