Datering
Maker Fichtel und Sachs
Zijboordmotor van het merk Fichtel & Sachs, Schweinfurt a/M.
Zijboordmotor. Eéncilinder, watergekoeld, twee tact - 98 cc cilinderinhoud, boring 48 mm, slag 54 mm, vermogen 2 pk. Serienummer 114090. De motor is voorzien van een afneembare holle schroefas waaraan een tweebladsschroef. Een stang met bajonetsluiting wordt in de motor geschoven en kan dan met twee klemmen aan de boorden van een smal vaartuig worden bevestigd. Koelwater wordt opgenomen door een in het water gelaten buis en afgevoerd door de holle schroefas middels twee gaten in de bladen van de schroef. De aan de motor bevestigde uitlaat is waarschijnlijk niet origineel.
Bij de motor een steeksleutel, een handboek en een gebruiksaanwijzing voor de sproeier (2009-019-B). Verder een met vet doordrenkte canvas hoes die werd gebruikt voor het afschermen van de motor wanneer deze niet in gebruik was. Mogelijk is deze hoes ook niet origineel. Motor en hoes werden bewaard in een ijzeren kist (2009-019-C).
Schenkster en haar man Bastiaan Jan Groeneweg kochten de motor in 1949 tweedehands te Beverwijk voor gebruik bij een vooroorlogse houten Canadese kano. Zij woonden toen in Den Haag en stalden de kano in Warmond. In 1953 verhuisde het gezin naar Diemen en de kano naar Vinkeveen. In 1960 werd naast de kano een teakhouten overnaadse kajuitsloep gekocht met een Archimedes buitenboordmotor. Toen deze te klein werd voor het gezin werd een Baarda grundel gekocht van 7.30m (één van de eersten) waarmee vele vaarvakanties in o.a. Friesland zijn gehouden. In 1973 verhuisde het gezin naar Bovenkarspel waar Groeneweg lid werd van de Watersport Vereniging Bovenkarspel. Na een paar jaar werd hij verkozen tot penningmeester. Na zijn pensionering zette Groeneweg o.a. een navigatie en een knopencursus op voor de leden. Hij gebruikte daarvoor zelfegemaakte borden met voorbeelden van schiemanswerk (2009-021)
De kano met deze motor bleek sterk genoeg om eens een draak te verslepen toen de wind wegviel na een wedstrijddag op de Kagerplassen.
(naar een notitie van de schenkster)
De Sachs-zijboordmotor was bedoeld voor gebruik op vouwboten, kano's, lichte boten of als hulpmotor voor zeilboten. Bijzonder is de liggende plaatsing van de cilinder in de lengte van het vaartuig. Hierdoor zijn er vrijwel alleen trillingen in de lengterichting van het vaartuig waardoor er een zeer rustige vaart wordt bereikt. Ook de koeling die zonder pomp plaatsvindt is bijzonder. Door de vaart van het schip wordt water in de aanvoerbuis omhooggedrukt. Tegelijk wordt het gebruikte water door de draaiing van de schroef middels middelpuntvliegende kracht door de holle schroefas naar buiten gezogen. Op de gebruiksaanwijzing voor de verstelbare sproeier een firmastempel van de 'Hansa Werf / ... / Amsterdam', mogelijk ook de leverancier van de motor.
Volgens opgave van het Museum De Verzamelaar te Zuidhorn zijn deze zijboordmotoren van de fa. Fichtel & Sachs gemaakt tussen 1933 en 1939.
Reacties