Datering
Maker Edy - Emailleerfabriek Dieren “de Ysel”

Petroleumstel Edy - 2-pits reseda-groen

Petroleumstel Edy - 2-pits reseda-groen. Net ijzeren rooster waarin de merknaam "Edy"staat vermeld. Geel koperen rand kijkglaasje en knoppen om de pitten te bedienen. Met vultuit, Edy is één van de weinige merken dat het reservoir van een vultuit voorzag - dat maakt dit merk ook bijzonder. EDY staat voor Emailleerfabriek Dieren “de Ysel”. Dieren verwijst daarbij naar een Nederlands dorp op het grondgebied van de gemeente Rheden in Gelderland. Het was hier dat Arie Schotsman in 1916 een emailleerfabriek oprichtte. Deze Nederlandse ondernemer werd op 12 december 1881 geboren te Hoorn. Hij volgde lessen aan de Hogere Beroeps School in zijn geboorteplaats (richting 3-j-c). Aanvankelijk werkte hij als bediende in een drukkerij te Edam, om vervolgens “chef-de-bureau” te worden voor het Technisch Bureau Nierstrasz in Amsterdam. Blijkbaar zag hij het niet zitten om de rest van zijn leven als “pennenlikker” door te brengen. Hij was een jongeman met een plan, waaraan hij in alle stilte aan voort werkte. Dank zij heel wat zelfstudie was hij uiteindelijk tot het besluit gekomen om zijn kans te wagen op het marktsegment van geëmailleerd huisraad. In 1920 werd een eigen perserij in gebruik genomen. In 1929 werd opnieuw een belangrijke stap gezet, toen overgeschakeld werd naar gasovens, en een eigen gasgenerator in gebruik werd genomen. De fabriek deed blijkbaar al snel goede zaken, want de installaties en de werkgelegenheid in Dieren werden gestadig uitgebreid.In 1916 leek het moment rijp te zijn om de vleugels te spreiden. Schotsman was toen 35, had blijkbaar een kapitaaltje bijeen gespaard, waarmee hij een toekomstig bedrijfsterrein hoopte aan te kunnen kopen. In tegenstelling tot ons land ontsnapte Nederland en dus ook de Nederlandse industrie volledig aan het oorlogsgeweld van 1914-18. Het was in die donkere periode dat Schotsman begon te prospecteren naar een voldoende groot en strategisch gelegen perceel, waarop hij zijn bedrijf kon gaan uitbouwen. In de 1930´s verschafte de emailleerfabriek aan 400-450 mensen werk. Rond 1941 liep dat aantal zelfs op tot om en bij de 500. Het bedrijf nam toen 20 000 m² in. Afhankelijk van het aantal pitten blonken de toestellen soms uit voor heel specifiek gebruik. Toestellen met twee pitten bijvoorbeeld geven veel hitte af, en blijken zeer geschikt voor het braden van vlees. Vierpitters werden gebruikt om bv. de was te koken. Het was goedkoper dan elektrisch koken, maar het duurde wel (veel) langer eer voedsel -bv. aardappelen- gekookt waren. Veel hing daarbij af van de kwaliteit van de pitten die gebruikt werden. Ook moest men goed uitkijken dat de pitten niet begonnen te walmen, omdat er zich anders roet op de onderkant van de kookpot, waterketel enz. zou afzetten.

2-pits petroleumstel van reseda groen geëmailleerd metaal van het merk Edy. Aan het onderstel zit een vultuit met een scharnierend deksel. De losse onderdelen zijn genummerd -01 t/m -04.

Identificatie
Titel
Petroleumstel Edy - 2-pits reseda-groen
Objectnummer
027715
Objectcategorie
Huisraad
Objecttype
  • petroleumstel
    Een petroleumstel of oliestel (in spreektaal ook wel peteroliestel) is een kooktoestel dat als brandstof petroleum gebruikt. Met de komst van stadsgas, butagas en later aardgas is deze wijze van koken praktisch geheel verdwenen. (wikipedia)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-118149
Over
Onderwerpen
  • Koken
    Het proces waarin een vloeistof door verhitting verandert in een gas. Dit gebeurt vanaf een temperatuur die voor elke individuele vloeistof vaststaat en het kookpunt genoemd wordt. (AAT)Het verhitten van voeding of vloeistoffen waardoor de etenswaren gaar of bruikbaar worden voor consumeren. (AAT)
Werk
Hoogte
22.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Maker
  1. Edy - Emailleerfabriek Dieren “de Ysel” (vervaardiger)
Datering
Materiaal
  • email (materiaal)
    Email is een glasachtige, opake of semi-transparante laag op metaaloppervlakken, meestal koper of goud. Op porselein en glas is email een glasachtig pigment dat zijn kleur ontleend aan metaaloxiden. Het wordt op glas en porselein aangebracht als decoratie van het oppervlak, door branden bij lage temperatuur in een moffeloven.Enamel is a glassy, opaque or semi-transparent layer on metal surfaces, usually copper or gold. On porcelain and glass, enamel is a glassy pigment that derives its color from metal oxides. It is applied to glass and porcelain as a surface decoration by burning at low temperature in a muffle kiln.
  • ijzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
  • koper
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Cu en het atoomnummer 29; het is roodachtig van kleur en is zeer smeedbaar en kneedbaar. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het woirdt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verschillende voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • koper
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Cu en het atoomnummer 29; het is roodachtig van kleur en is zeer smeedbaar en kneedbaar. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het woirdt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verschillende voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
Techniek
  • Geëmailleerd
    Het aanbrengen van een glasachtige glazuurlaag op metaal of aardewerk, waarna het in een pottenbakkersoven of smeltoven wordt samengesmolten tot een glad, hard oppervlak. (AAT-Ned)
Aankoop & Licentie
Verworven
schenking 21 juli 2020
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Amsterdam
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Wim Zandbergen