Datering
Maker De Hartog

RD 67

Vissersboot uit de omgeving van Durgerdam. Een grundel werd ook wel jol genoemd. Het is een open visserboot met een rechte voorsteven en brede achterspiegel.

Gedetailleerde beschrijving

Documentatie Grundel RD 67 (ZZM 013870) Vissersboot uit de omgeving van Durgerdam. Een grundel werd ook wel jol genoemd. Het is een open visserboot met een rechte voorsteven en brede achterspiegel. De zijde is opgebouwd uit twee overnaadse gangen. De bodem is gekespt. Voor een plecht. De roei- of mastdoft ontbreekt. Achter het midden een bun met een trog. Totaal een ruim. Achterhuisje en een doft. In achterspiegel een uitsparing voor het ophangen van buitenboordmotor. Sinds 1943 waren Piet (wrsch Dirk) en Chris Swartsenburg uit Durgerdam eigenaar van dit vaartuigje. Op 26-11 1976 interviewde Thedo Fruithof de weduwe van Chris. Haar man was in 1966 overleden. Mevrouw Guurtje Swartsenburg-Porsius trouwde met Chris in 1944. Ze kenden elkaar al sinds ze kleine kinderen waren en naast elkaar onderaan de dijk woonden. Chris had allerlei banen gehad, terwijl mevrouw als dienstmeisje werkte te Edam. Na de dijkdoorbraak in 1916 vond Chris werk als polderjongen. Later had hij met zijn dertien jaar oudere broer (Dirk) een wijk in Amsterdam, waar zij vis ventten. Na drie jaar venten zijn ze in 1923 gaan vissen met een oude eiken jol met vuren boorden. Eerst visten ze op bot met netten en hoekwant. Later konden ze van Klaas Porsius geld lenen om katoen te kopen. Daarvan breiden ze ongeveer 60 palingfuiken. Met die fuiken hebben ze verder hun hele leven lang gevist. De fuiken stonden rond Durgerdam en ook wel achter de strekdam bij het Buiten IJ. De aal werd op de dijk gelevert aan de visrijder Helmig, die de aal naar Monnickendam bracht. In 1943 kregen de broers de hier beschreven boot van Hartog uit Durgerdam, hun zwager. De grundel zeilde goed. Ze hadden twee zwaarden, maar ze gebruikten er maar een, omdat ze altijd stokken, stenen en netten aan boord hadden. Ze hadden het liefst zo weinig mogelijk gewicht aan boord. Naast de grundel beschikten de broers ook over een kleinere jol, waarmee ze op het Kinselmeer visten met bleinetten en plempen (een stok met een kaaskop erop); Van de twee broers was Dirk de handelsman. Zijn dertien jaar jongere broer Chris was een zwijgende persoon, die altijd rookte en gedichten over het dorp maakte. Het dossier bevat een van zijn gedichten, op 18-12 1976 door zijn weduwe aan Thedo Fruithof gezonden als kerst en nieuwjaarsgroet. De grundel is in de oorlog door het verzet gebruikt om de verbinding van het Duitse dynamiet in de dijk ten westen van Durgerdam los te maken.

Identificatie
Titel
RD 67
Objectnummer
013870
Objectcategorie
Vaartuigen
Objecttype
  • grundel (vaartuig)
    Klein maar flink opgeboeid NoordHollands platboomd zeilvaartuig, met rechte vallende voorsteven en platte spiegel, eertijds gebruikt voor de visserij en het vervoer van landbouwproducten op binnenwateren. De grundel heeft een in de lengte gebogen vlak en een scheg voor en achter. Het boord valt open tot aan het berghout, het boeisel helt naar binnen. Als bedrijfsvaartuig had de grundel een kort plechtje voor de mast en was verder geheel. (aatned.nl)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-15089
Werk
Breedte
188 cm
Hoogte
80 cm
Lengte
585 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Maker
  1. De Hartog (vervaardiger)
Datering
Materiaal
  • hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • ijzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
Aankoop & Licentie
Verworven
schenking 27 oktober 1976
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Durgerdam
  • Durgerdam
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Meindert de Boer , Meindert de Boer , Meindert de Boer , Meindert de Boer