Datering

Haardhaal, zaaghaal

Haalijzer

Gedetailleerde beschrijving

Een haardhaal, haal of heugel is een werktuig dat in vroeger eeuwen gebruikt werd om ketels of pannen op te hangen boven het open vuur in een schouw. Om goed te kunnen koken was een haal in hoogte verstelbaar. Haardhalen kwamen voor in een grote variëteit, van eenvoudig tot rijk versierd. Ze zijn onder te verdelen in drie soorten, gebaseerd op de methode waarmee de hoogte versteld kan worden. Bij de kettinghaal kan de hoogte veranderd worden door meer of minder ogen van de ketting te gebruiken. De zaaghaal kent een vertanding die lijkt op die van een zaag. De hoogte kan geregeld worden door meer of minder tanden te nemen. De derde soort is de schroefhaal, een lange staaf met schroefdraad over een deel van de lengte. Haardhalen werden opgehangen aan een haalboom, een balk of ijzeren stang die dwars in de schoorsteen was ingemetseld. (Bron wikipedia.org). Haalijzer met draaibaar ophangoog. Met aan het uiteinde een ophanghaak en aan het schuifmechanisme 3 kleinere ophanghaken.

Identificatie
Titel
Haardhaal, zaaghaal
Objectnummer
007559
Objectcategorie
Huisraad
Objecttype
  • heugel
    In zaagmolens, getand ijzer aan de zaagslee waardoor deze wordt voortbewogen.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-7229
Werk
Breedte
29.0 cm
Hoogte
104.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Datering
Materiaal
  • ijzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
Aankoop & Licentie
Verworven
aankoop 19 juli 1963
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Groningen
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Wim Zandbergen