Datering
Maker J. Nooitgedagt
Een paar kunstrijschaatsen van het merk J. Nooitgedagt, IJlst.
Een paar kunstrijschaatsen. Type Zenith.
Dit type schaats is in de catalogus van J. Nooitgedagt te IJlst opgenomen onder nr. 1020.
Jan Nooitgedagt (1840-1920) was de grondlegger van schaatsenfabriek Nooitgedagt te IJlst. In 1865 kocht hij een smederij en begon daar schaatsen en schaven te maken. De vier zonen van Jan Nooitgedagt werkten ook in het bedrijf: Jarig (1866-1942) in de houtafdeling, Aldert (1871-1929) eerst in de houtafdeling en later op het kantoor, Thijmen (1873-1957) in de smederij, en Jentje (1878-1935) in de machinekamer. Tegen het einde van de 19-de eeuw gingen de zaken goed. In 1893 werd een nieuwe fabriek gebouwd. In 1900 had Nooitgedagt zo'n 50 man personeel. De vier zonen maakten studiereizen naar Frankrijk, Engeland en Zweden, zodat men op de hoogte bleef van de nieuwste materialen en productie-technieken. Rond 1900 trad vader Jan uit het bedrijf en namen de vier zonen het bedrijf over. Nog steeds werden er schaatsen en gereedschappen gemaakt. Wat de schaatsen betreft ging men zich meer en meer toeleggen op het maken van metalen schaatsen. In 1934 maakte men daarbij gebruik van matrijzen die in Duitsland waren gekocht. Rond 1955 namen een aantal zonen het bedrijf over: Jan Jarigs (1893-1945) en Jan Alderts (1897-1982), na 1945 aangevuld met Tjitte Jentjes (1917-1988) en Aldert Alderts (1926 - ). In 1939 werd de Elfstedenschaats ontworpen door Zweitse Planting. Het type was geen succes. Ook de in 1954 op de markt gebrachte combinoor (ontworpen door Jan Kaay) was weinig succesvol. In 1965 werd de productie van schaatsen gestopt en ook het houten speelgoed verdween uit het assortiment. Nooitgedagt legde zich toe op de fabricage van gereedschap. In 1991 werd een nieuw pand in IJlst betrokken. In de jaren erna volgden tegenvallers (een belangrijke Zweedse afnemer kocht zelf een beitelfabriek) en reorganisaties. In 1995 werd de houtafdeling gesloten. In 1997 ging de laatste nazaat van de familie Nooitgedagt, Wybrand Jan Attema, met pensioen. Dat luidde het begin van het einde in: het bedrijf werd in 1997 overgenomen door Record Holding te Sheffield. Dat bedrijf werd vervolgens opgekocht door American Tool Companies (ATC) en dat werd vervolgens weer overgenomen door Newell Rubbermaid. De vestiging in IJlst raakte uit beeld en werd in 2003 definitief gesloten.
literatuur:
- W. Blauw (e.a.) Friese schaatsenmakers (Franeker, 1994) pp. 136-139.
Reacties