Datering
Maker Onbekend

Scheepskist met aan de binnenkant een voorstelling van het dorp Molkwerum

Scheepskist. Grenenhout. Rechthoekig grondvlak. Schuin naar binnenvallende voor- en achterwand en rechtopstaande korte zijden. De wanden en het deksel bestaan uit enkele delen, de bodem uit twee delen. Op elke hoek drie ijzeren hoekstukken. Aan de korte zijde rechts een ijzeren hengsel. Aan de korte zijde links een touwlus als hengsel. In de voorwand enkele gaten waar een slot bevestigd is geweest. De binnenvakken van de kist ontbreken, alleen de sleuven ervan zijn nog te zien. Van de scharnieren van het deksel resteert nog één veer. De kist is aan de buitenkant groen-blauw, met daaronder een rode verflaag. De binnenkant van de kist is ongeschilderd. De binnenkant van het deksel is rood geschilder en is versierd. In het midden een opgelegd bord. Dit bord heeft een recht boven- en onderkant en gecontourneerde zijkanten. In de lengte zijn er twee kraalprofielen in aangebracht. Het bord is zwart geschilderd met een witte bies langs de rand. Op het bord in witte schrijfletters de tekst 'O heer gij sijt mijn ligt / Op u wil ik vertrouwen / het varen is mijn pligt / ik gaa de zee mee bouwen'. Onder de tekst een voorstelling van veertien huizen en een kerkgebouw in de kleuren oker, zwart, wit en rood. Onder de voorstelling: 'WS - HET DORP MOLKWEREN - ANO 1771'. Het beschilderde bord is omgeven door geschilderde voorstellingen van scheepvaart-attributen: links een zandloper en een kompasroos, rechts een Jacobsstaf en een zeekaart (waarop afgebeeld zijn 'Noorwegen', 'Engeland', Iutland' en enkele andere plaatsen). Het deksel is overlangs gescheurd. Enkele gaten in het hout zijn gestopt, andere niet. Het slot ontbreekt evenals een aantal beslag onderdelen (hoekstukken en scharnieren). Het hout is aangetast door houtworm.
De kist is afkomstig uit de nalatenschap van Bauke (Martens) Yntema (1865-1950) en Jisk (Jacob Wabes) de Jong (1866-1942). Jisk was geboren in Molkwerum, mogelijk kwam de kist uit haar familie. Bauke kwam uit Koudum. Vermoedelijk vererfde de kist naar Wiebrich de Jong een zuster van Jisk. Wiebrich was getrowd met Epeüs Vlieg. Zij waren de grootouders van de schenker. Van 1965 tot 1994 heeft de kist gediend als aardappelopslag, eerst in Wirdum, later in Koudum.
De letters WS onder de schildering zouden kunnen zijn van Wybrand Sipkes. In de quotisatiekohieren van hemelumer Oldeferd (1749) komt hij onder Molkwerum voor, met als aanduiding van zijn beroep 'Schilder en Glaasemaker'. Het zou dan de signatuur van de schilder zijn. Het zou echter ook kunnen zijn dat de letters WS de initialen van de eigenaar zijn, al werden deze meestal aangebracht rond de slotplaat van de kist. Rond 1760 werd in Molkwerum een Wybren Saskers geboren die in 1811 de familienaam De Jong aan zou nemen. Zijn vader was Sasker Wybrens (de Jong) een zeeman uit Molkwerum. Misschien beschilderde Wybren op elf-jarige leeftijd de zeemanskist van zijn vader?
literatuur: - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1995, p. 26-27

Identificatie
Titel
Scheepskist met aan de binnenkant een voorstelling van het dorp Molkwerum
Objectnummer
FSM-1995-401
Objecttype
  • Scheepskisten
    Brede kist, waarin de bemanning hun persoonlijke spullen bewaarde. Vergelijk: schipperskist. (Encyclo.nl)
  • Kisten
    Vrij grote stevige rechthoekige doos voor opslag of vervoer van losse goederen, soms voorzien van bewerking op de buitenwand. (ABR)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000013957
Over
Onderwerpen
  • Molkwerum
Werk
Breedte
55.0 cm
Hoogte
46.0 cm
Lengte
121.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Onbekend
Datering
Materiaal
  • Grenenhout
    Grenenhout is een houtsoort dat afkomstig is van de grove den (Pinus silvestris) met roodbruine noesten en jaarringen, harsrijk, vrij duurzaam. Deze houtsoort is voornamelijk uit Scandinavië en de Oostzeelanden ingevoerd. Oorspronkelijk werd het aangeduid als vuren, doordat de grove den in Noorwegen furuen wordt genoemd. Het hout van de zilverspar (granen) wordt sinds de 17e eeuw in Nederland vuren genoemd, dat van de grove den grenen. Deze verwarrende naamsverwisseling dient bij het lezen van oude bronnen terdege in de gaten gehouden te worden. (Haslinghuis)
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • IJzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden