Datering
Maker Alfons H. Kramers

Scheepsmodel van het Lemsteraakjacht De Onrust.

Scheepsmodel van het Lemsteraakjacht De Onrust. Blokmodel, schaal 1:25. Rondhouten en tuigage: Het schip heeft één mast en een kluiverboom. De mast staat in een mastkoker op het voordek. De kluiverboom is met een ring aan de voorsteven vastgezet en rust aan de achterkant in een metalen kluiverboomstoel op het voordek. Het model heeft geen zeilen. De kromme gaffel is deels gehesen. De achterkant van de giek hangt in de kraanlijn. Aan de giek hangt aan een drieschijfs blok. Door dit blok en door een dubbelschijfs hakkeblok loopt de grootschoot. Het hakkeblok is bevestigd op de overloop op het achterschip. De blokken van het model zijn van hout of van metaal. Ze zijn niet voorzien van lopende schijven. Op de top van de mast een scheerhout met daaraan een (verkleurde) rode vleugel. Op de rug van het roer een gebogen vlaggenstok met daaraan een (eveneens verkleurde) rood-wit-blauwe vlag. De romp: rond voorschip, rond achterschip, ronde bodem. Het model van voor naar achter: Aan weerszijden van de voorsteven houten berentanden. Op het voordek een ankerlier. Op de boeisels van het voordek zijn aan weerszijden twee koperen bolders geplaatst. Achter de ankerlier een houten toegangsluik tot het vooronder. Achter deze toegang twee houten koekoeken. Ter hoogte van de eerste koekoek staan op het voordek twee zwaardlieren. Het voordek en de gangboorden zijn van hout (met breeuwnaden). Voor de mast loopt de overloop van de fok. De kajuit begint achter de mast. Het dak van de kajuit is langscheeps hol en dwarsscheeps bol van vorm. De voor- en zijwanden van de kajuit zijn van metaal. Ze zijn voorzien van ronde lichtranden: twee in de voorwand, vier in elke zijwand. Het dak van de kajuit is net als het voordek van hout (gebreeuwd). Op het dak twee koekoeken en een schuifluik voor de entree. Op de boeisels langs de gangboorden zijn aan beide zijden scepters geplaatst (voor open en achter gesloten). Daarin liggen de diverse hulpstokken en rondhouten: pikhaak, vaarboom, fokkeloeten en bokkepoten). Net achter het staande want zijn de zwaarden aan het boeisel bevestigd. De koppen van de zwaarden zijn groen geschilderd met een koperen rand. Langs de onder- en zijranden van de zwaarden metaalbeslag (scherp van vorm). De zwaardvallen lopen door het boeisel naar binnen en gaan naar de zwaardlieren op het voordek. Achter de kajuit de stuurkuip (bollestal) met een bank rondom. Boven het achterdekje de helmstok en de overloop voor de grootschoot. Op de boeisels van het achterschip zijn aan weerszijden twee koperen bolders geplaatst. Het roer hangt met roerhaken aan de achtersteven. De kop van het roer is een eenvoudige houten roerklik.
Modelbouwer Alfons H. (Fons) Kramers was werkzaam aan Het Scheepvaartmuseum te Amsterdam. Hij bouwde het model in 1990/91 op verzoek van de toenmalige eigenaren van de Onrust.
De Onrust werd gebouwd op de werf van de Gebroeders de Boer te Lemmer. Het werd in 1915 opgeleverd aan W.H. de Vos uit Dordrecht. In 1957 werd het schip overgenomen door F.G. Spits. Toen deze in 1991 afscheid nam van het schip liet hij dit model bouwen. De Onrust is geregistreerd als Varend Monument.

Identificatie
Titel
Scheepsmodel van het Lemsteraakjacht De Onrust.
Objectnummer
FSM-2019-046
Objecttype
  • Scheepsmodellen
    Nabootsing van een vaartuig op klein formaat. (Encyclo.nl)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000025614
Over
Onderwerpen
  • Lemsteraken
    Nederlands vissersvaartuig genoemd naar de Friese stad Lemmer. Het werd gebruikt voor de visserij op de Zuiderzee met staande netten, kuil en sleepnetten en met hoekwant. Zij vervoerden ook mosselzaad naar Zeeland en werden daar eveneens gebruikt voor de mosselkweek en het transport van mosselen naar België. De kop was vol en hoog, het achterschip lager en rechter. Het was op een kiel gebouwd. De eerste Lemmeraak werd in 1876 te Lemmer gebouwd. Na 1870 werd een aantal schepen tot jacht verbouwd. (aatned.nl)
Werk
Breedte
19 cm
Hoogte
75 cm
Lengte
73 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Alfons H. Kramers
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA