Download
Datering

Tondeldoos

Een tondeldoos bestaat uit een doosje of koker met daarin tondel, een vuursteentje, een metalen ring en een vuurslag (ijzeren staafje). Tondel is een licht ontvlambaar materiaal (iets dat snel in brand staat) dat vaak gemaakt is van de tonderzwam (een paddenstoelensoort). Maar tondel kan ook gemaakt zijn van verkoold linnen of katoen. Een tondeldoos is vergelijkbaar met een aansteker. Om de tondeldoos aan te steken, moet je een vuursteen dicht bij het tondel houden terwijl je met het vuurslag een vonk probeert te creëren. Wanneer de vonk op de vuursteen en tondel valt, krijg je een vuurtje. Het aansteken van een tondeldoosje is veel lastiger dan het lijkt. Daarom werd deze al snel vervangen voor betere en makkelijkere alternatieven, zoals de Zweedse veiligheidslucifer of de Duitse Döbereiner aansteker.

Identificatie
Titel
Tondeldoos
Objectnummer
M1913-324
Objectcategorie
verpakkingsmateriaal
Objecttype
  • doos
    Een doos is een afsluitbaar object waar iets in wordt opgeborgen of verpakt. Een doos bestaat meestal uit gevouwen karton, eventueel met lijm of plakband dichtgezet. In deze vorm heeft het vaak de vorm van een balk. Met een doos wordt meestal een grote kartonnen doos bedoeld, met geen andere functie dan verpakking of opslag. Voorbeelden zijn een verhuisdoos en een schoenendoos. Een ander soort doos is een tekendoos en is meestal van hout.
  • tondeldoos
    Een tondeldoos werd gebruikt voor het ontsteken van vuur. Het bevatte een licht ontvlambaar materiaal, zoals katoen of de hoed van een zwamsoort, de tonderzwam. Hierbij was nog een vuursteen en een metalen ring nodig. De vuursteen werd dicht bij het katoen gehouden en met de metalen ring aangeslagen. Een vonk deed de stof ontbranden, werd weer uitgeblazen en het doosje gesloten. De stof bleef dan smeulen en de vlam weer kon worden aangeblazen. In kerken is de tondeldoos nog wel aanwezig omdat deze werd gebruikt bij het ontsteken van de paaskaars.
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/srm-collect-304
Werk
Breedte
3.00 cm
Hoogte
8.70 cm
Museum
Stg Rijksmuseum Muiderslot
Vervaardiging
Datering
Materiaal
  • metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
Alle rechten voorbehouden

Trefwoorden

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd