Datering
Maker Sieger Jan Baukema
Sieger Baukema - Krijttekening van de vaart door de Knipe.
Krijttekening. Zwart krijt. Gezicht op de Knypsterfeart, de vaart door de Knipe. Langs de oevers liggen een tjalk en een bok (praam) afgemeerd. Links, langs de weg, staan huizen. Op de achtergrond is een ophaalbrug te zien. Titel: 'Knypsterfeart'.
Sieger Baukema. Geboren Oudemirdum 3 april 1852. Overleden Arnhem 10 september 1936. Huwde in 1887 te Arnhem met de schilderes Maria Johanna Philipse. Woonde en werkte in Oudemirdum (aanvankelijk onderwijzer), Groningen, Delft, Deventer (1882-1884), Arnhem (1884-1894), Heelsum (1894-1899) en terug naar Arnhem (1899-1936). Leerling van de Akademie Minerva te Groningen. Schilderde en tekende portretten en later vooral landschappen. Leraar en directeur van de Tekenschool van Arnhem.
In verschillende delen van Nederland voeren bokken, die alle nogal van elkaar verschilden in grootte en uitvoering. De oorsprong van de Friese bok ligt in Noordwest Overijssel. Met het naar het noorden optrekken van de verveners vanuit Overijssel kwamen ook de daar gebruikte scheepstypen naar Friesland. Tot die schepen behoorden de scherpe of spitse praam, de bok en in mindere mate de punter. Een bok is een ongecompliceerd schip. Het heeft een plat vlak en twee rechte stevens die gelijk zijn aan elkaar. Aan de achtersteven hangt geen roer. Dat maakt mogelijk dat het schip in twee richtingen kan varen. Deze eigenschap was vereist omdat de bokken veel werden gebruikt in smalle vaarten en wijken, waarin men ze niet kon keren. De bok kan op verschillende wijzen worden voortbewogen. De bok kan worden geboomd vanaf het schip. De boot kan worden getrokken als er een pad was om over te lopen. Een derde manier was het 'trilkjen'. Hierbij werd vanaf de wal het schip met een paal, die tegen het achterschot werd geplaatst, voortgeduwd. De paal stond bijna haaks op het schip, zodat de duwer bijna naast het schip liep. Daarbij moest er wel op gelet worden dat het schip zich niet in de wal boorde.
literatuur:
- Leeuwarder Courant, 9 april 1927, 2 april 1932.
- F. Bruyel van der Palm, Vereeuwigd ... Honderd portretten van Heerenveen en omliggende dorpen. (uitgave Museum Willem van Haren, 1992)
Reacties