Datering
Maker K.J. van Delden
Scheepsmodel van een statenjacht.
Scheepsmodel van een statenjacht. Blokmodel. Schaal niet bekend. Rondhouten en tuigage: Het statenjacht heeft een mast en een boegspriet. De mast bestaat uit twee ddelen: een mast en een steng. De mast wordt gehouden door een voorstag dat met een jufferblok met zeven gaten op de voorsteven is bevestigd. Aan weerszijden wordt de mast gehouden door een staand want van drie hoofdtouwen met weeflijnen en een gaand want (bakstag). De boegspriet is niet gestaagd. De zeilen zijn van witte katoen: een gaffel grootzeil, een stagfok, een breefok en een kluiver. De kluiver is bevestigd op de boegspriet. De schoten ervan zijn belegd op de bolders van het voorschip. De stagfok is bevestigd op de voorsteven. De schoot is belegd op een klamp aan de voet van de mast. De breefok is vastgezet op twee ra's die beide zijn voorzien van ronde knoppen op de uiteinden. De schoten van de breefok zijn belegd op nagelbanken in het achterschip. Het grootzeil is voorzien van een rechte gaffel. De gaffel wordt gehesen met een piekeval die is getakle door vijf blokken en door een klauwval. Het onderlijk van het grootzeil wordt gezeild met losse broek (geen giek). De grootschoot is belegd op een blok aan de voorwant van de kajuit. Op de top van de mast een mastwortel (afgebroekn) met rood-wit-blauwe vleugel. De blokken zijn niet voorzien van lopende schijven. De romp: Het voorschip ie rond. Het achterschip is rond en voorzien van een spiegel. De bodem is rond. Het model van voor naar achter: Op de scheg is een boegbeeld geplaatst in de vorm van een leeuw. Op het oordek een braadspil (los). Aan de voet van de mast een nagelbank. Op het dek achter de mast een achtzijdige lichtkap en een met reling omgeven trapgat. De kajuit heeft versierde wanden met ramen. Ook in de spiegel zijn ramen gemaakt. Op de top van de spiegel een lantaarn. De versieringen zijn geprefabriceerd en niet gedetailleerd. Kleuren: De romp is bruin. Het berghout is zwart. De boeisels en de zijwand van de kajuit zijn havannabruin. De ornamenten zijn bronskleurig. Het dek is gelakt. De braadspil is bruin en zwart. De lichtkap is rood. De spiegel is aan de onderkant rood. Het versierde deel is bruin met ornamenten in goudkleur. Accessoires: stander.
Het model is gebouwd uit een bouwdoos. Ornamenten zijn niet origineel en gebaseerd op fantasie. Statenjachten werden gebruikt voor het vervoer van hoogwaardigheidsbekleders als prinsen (daarom ook wel prinsenjacht genoemd), leden van de admiraliteitencolleges, leden van de Staten, de V.O.C. of de W.I.C., etc. de vaartuigen waren doorgaans fraai ingericht en voorzien van allerlei versieringen en snijwerk. In de loop van de 18de eeuw werden statenjachten ook als pleziervaartuig aangewend. Nochtans bleef het als officieel vaartuig van de Staat bij de Koninklijke Marine in gebruik tot 1843. Statenjachten zijn rondgebouwde vaartuigen met weinig diepgang en daarom meestal voorzien van zijzwaarden. De eerste Statenjachten voerden een spriettuig. Omstreeks 1660 kwam hiervoor in de plaats een staand gaffeltuig. De korte mast van het spriettuig werd dan vervangen door een langere met een steng. Statenjachten werden door Nederlandse bewindhebbers wel eens als geschenk aangebonden aan buitenlandse vorsten. Buitenlandse koningen kochten ook wel soortgelijke schepen in Nederland.
Reacties