Datering
Maker Onbekend

Naamborden van de palingaak Visscherij uit Gaastmeer.

Naamborden van de palingaak Visscherij uit Gaastmeer. Rechthoekig van vorm. De korte zijde versierd met halve cirkels. Opschriften in verdiepte sierletters: 'VISSCHERIJ' en 'GAASTMEER'. De borden zijn zwart, de letters gevuld met goud. Sleufvormige ophanggaten.
De naamborden kwamen aan het licht bij de afbraak van de hokken van de scheepswerf van Lourens Wildschut te Gaastmeer, die in 1953 was geëmigreerd naar Amerika. In 1959 maakte de heer P. Hof uit Gaastmeer ds. A. Hagenbeek uit Leeuwarden attent op de borden. Hagenbeek lichtte vervolgens het museum in. Tussen 1857 en 1953 hebben vier generaties van de familie Wildschut een scheepswerf gehad in Gaastmeer. - Roelof Ages Wildschut (geboren Heeg 1800) en zijn vrouw Baukje Oosterwerf vestigden zich in 1857 vanuit Heeg in Gaastmeer. Hij was scheepstimmerman. Ze hadden vier kinderen: Trijntje, Lourens, Hendrik en Jetze. - Lourens (geboren in Heeg in 1835, overleden in Gaastmeer in 1886) nam de werf van zijn vader over. Hij was getrouwd met Aukje Tjipke van Netten (overleden in 1908). Ze hadden vier dochters en vijf zoons (Roelof, Tjipke, Age, Jelle en Jetze). De werf bouwde voornamelijk houten vrachtschepen (tjalken) en vissersschepen (vooral Staverse jollen). - Roelof Wildschut (geboren 1866) nam de zaak over, samen met zijn broers. Eerst met broer Tjipke (geboren Gaastmeer 3 juli 1871, overleden Gaastmeer 25 mei 1901). Tjipke trouwde op 7 okt. 1893 met Sjoukje Jikke Dam (geboren Beets 15 nov. 1875 en overleden te Oudega (W) 19 aug. 1897). Ze hadden twee kinderen: Harm (geboren te Oudega (W) 19 jan. 1894) en Aukje (jong gestorven in 1896). Na de dood van Tjipke in 1901 zetten Roelof de zaak voort met zijn drie andere broers. Rond 1900 werd overgegaan op de bouw van ijzeren schepen. Maar de werf bood niet genoeg werk voor alle vier broers. In 1909 vestigde Roelof zich als boer in Wyckel, na onenigheid met zijn broers te hebben gehad. De werd werd voortgezet door Jelle, Age en Jetze Widlschut. Maar zonder veel succes. De vraag naar schepen daalde door het verval van de visserij op de Zuiderzee en de toename van het vrachtvervoer over land. In 1921 vertrok Jelle Wildschut naar Amerika, in 1924 gevolgd door Age. In 1926 keerde Age ziek terug uit Amerika, zijn vrouw en kinderen achterlatend. Hij stierf in 1942 in Sneek, zonder zijn familie ooit terug te hebben gezien. Jetze Wildschut bleef achter op de werf in Gaastmeer. - Samen met zijn zoon Lourens ging hij zich toeleggen op de bouw van schepen voor de pleziervaart: B.M.-ers, motorboten en roeiboten. In 1953 vertrok ook Lourens Wildschut naar Amerika en kwam een einde aan de werf. De palingaak Visscherij werd in 1887 te Joure gebouwd. Het schip voer voor het kantoor Gaastmeer. In 1889 verkocht dat kantoor de schepen aan het kantoor Heeg. Voor het kantoor Heeg bleef de Visscherij varen tot 1929, toen het in Londen werd verkocht. De naamborden zijn bij de kantoor wisseling waarschijnlijk in Gaastmeer achtergebleven. De borden zijn in 1995 gerestaureerd door B. Koolmoes en verguld door Tj. Westerdijk te Tzum.
literatuur: - Sneeker Nieuwsblad: 7 mei 1962 - Jaarverslag Fries Scheepvaart Museum 1962, p. 12 - Archief Vereniging Fries Scheepvaart Museum, correspondentie H. Halbertsma - A.M. Sustring d.d. 27 april 1962 - Ton Tekstra, 'Scheepswerf Wildschut te Gaastmeer' in: Spiegel der Zeilvaart 1988, nr. 12, pp. 27-31.

Identificatie
Titel
Naamborden van de palingaak Visscherij uit Gaastmeer.
Objectnummer
FSM-J-145
Objecttype
  • Naamborden
    1. Algemene benaming voor paneel aan de muur van kerk of kerkelijke ruimte waarop de namen zijn gecalligrafeerd van bijvoorbeeld predikanten, geestelijken, kerkelijke ambtenaren, regenten of broederschapsleden, met toevoeging van de jaartallen van hun ambtstermijn. Ook borden met namen van wezen, jongelingen etc. Zijn de namen gecalligrafeerd op perkament of papier, gebruik dan de term: naamlijst. 2. Bord bij de ingang van de kerk, waarop de naam van de kerk en de tijden van de diensten te lezen zijn. Op dit bord zitten soms richels waartussen smalle bordjes worden geschoven met de naam van de dienstdoende predikant. (Religieus Erfgoedthesaurus)Houten bordje of plankje met een naam, bijvoorbeeld van de predikant die de komende zondag dienst zal doen. Deze naambordjes worden bewaard in een naambordjeskist. (Religieus Erfgoedthesaurus)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000014706
Over
Onderwerpen
  • Palingaken
    Heegeraak, soms ook een Lemmeraak of ander type, waarmee men men paling naar Engeland gebracht werd of die in verband met de palinghandel permanent in Londen gemeerd lagen. (debinnenvaart.nl)
  • Gaastmeer
Werk
Breedte
cm
Hoogte
11.2 cm
Lengte
75.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Onbekend
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA