Datering

Schouwmantel

In de 17e eeuw staat de openhaard centraal. Iedereen verzamelt zich er graag omheen. Het kan namelijk erg koud worden in het kasteel. Een openhaard is dus een belangrijke plek in huis. Daarom wordt het vaak mooi aangekleed, bijvoorbeeld met een schouwmantel. Een schouwmantel is een omlijsting van de stookplaats. Deze schouwmantel hangt boven de openhaard in de Ridderzaal en is een echte blikvanger. De schouwmantel bestaat uit verschillende eikenhouten panelen en een deklijst. Op de deklijst kunnen voorwerpen gezet worden, zoals kandelaren. De schouwmantel rust op twee zandstenen mensfiguren. Dit noemen we kariatiden. Kariatiden zijn ondersteunende versieringen, vaak in de vorm van een Griekse godin. ‘Kariatide’ is dan ook Grieks voor vrouw uit Karyes (een plaats op het schiereiland Pelopennesos). Op de achterwand zijn Delfts blauwe tegels te zien. Op de tegels staan mensen en dieren afgebeeld. Deze plaatjes komen van oude jachtprenten. Zie jij de man met het jachtgeweer? Of het konijntje dat snel wegspringt? Ook zijn er bijzondere dieren afgebeeld op de tegels, zoals een olifant, dromedaris en zelfs een eenhoorn! De schouwmantel in de Ridderzaal is rond 1675-1699 gemaakt, maar hangt hier pas sinds 1956. De schouwmantel die er eerst hing, was gemaakt door de architect Pierre Cuypers. Hij kreeg in 1876 de opdracht om het Muiderslot op te knappen. Hiervoor maakte hij een ontwerp speciaal voor de Ridderzaal. Zijn schouwmantel was een kopie van een 17e eeuwse mantel, maar dus niet echt oud. In 1948 besloten ze daarom om op zoek te gaan naar een écht oude schouwmantel. En die vonden ze! Samen met de hoofddirecteur van het Rijksmuseum, en ondersteund door de Rijksgebouwendienst, kocht slotvoogd Ton Koot deze schouwmantel. Helaas weten we niet waar de schouwmantel hiervoor heeft gestaan. Wel weten we dat de Delfts blauwe tegels origineel zijn en bij de schouwmantel horen.

Identificatie
Titel
Schouwmantel
Objectnummer
M1955-007
Objectcategorie
bouwelement
Objecttype
  • schouw
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/srm-collect-15
Werk
Breedte
297.00 cm
Hoogte
177.00 cm
Museum
Stg Rijksmuseum Muiderslot
Vervaardiging
Datering
Materiaal
  • zandsteen
    zandsteen: sedimentaire natuursteen gevormd uit aan elkaar gekitte zandkorrels, doorgaans met weinig bindmiddel in de vorm van kleimineralen, kalk of kiezel.
  • eikenhout
    Eiken is het hout van de Quercus robur. Het hout is hard en goed bestand tegen water. Het is in Noord-Europa op grote schaal gebruikt in de bouw, voor schepen, meubels en panelen. (Conservation Dictionary)Eikenhout is het hout van de eikenboom. Eikenhout is een zeer duurzame houtsoort met wijde poriën, en met brede glinsterende spiegels wanneer het dosse gezaagd is. Het is belangrijk materiaal voor balken, kappen, kozijnen, deuren, betimmeringen e.d.. Tot in de 17e zeer algemeen toegepast, tegenwoordig door schaarste kostbaar en als timmerhout vrijwel geheel door naaldhout verdrongen. Het laat zich goed besnijden en is daarom geschikt voor het maken van meubels. Voor betimmeringen gebruikte men graag wagenschot en gekloofde planken. Eikenhout werd doorgaans aangeduid naar de plaats van herkomst of naar de doorvoerhaven: bv. Deventer hout, Zutphense planken, Hasselts hout (aangevoerd langs de Overijsselse Vecht), Rijns eiken, Wezels hout (langs de Lippe, Ruhr en Rijn aangevoerd), Brabants hout. Noords eikenhout kwam uit Noord-Duitsland en de Oostzeelanden. In Oost-Nederland werd veel inlands eiken verwerkt. Thans is er in hoofdzaak Frans, Westfaals en Slavonisch eiken in de handel. (Haslinghuis)Oak is the wood of Quercus robur. The wood is hard and highly resistant to water. It has been widely used in northern Europe in construction, for ships, furniture and panels. (Conservation Dictionary)Oak wood is the wood of the oak tree. Oak is a very durable type of wood with wide pores, and with wide glistening mirrors when cut on the dead end. It is important material for beams, hoods, frames, doors, paneling and the like. Very widely used until the 17th century, nowadays it is expensive due to its scarcity and almost completely replaced by softwood. It is easy to cut and therefore suitable for making furniture. For paneling, people liked to use wagon shot and split planks. Oak wood was usually designated by its place of origin or transit port: e.g. Deventer wood, Zutphen planks, Hasselt wood (supplied along the Overijsselian Vecht), Rhenish oak, Wesel wood (supplied along the Lippe, Ruhr and Rhine rivers), Brabant wood. Nordic oak wood came from northern Germany and the Baltic countries. In the eastern Netherlands a lot of native oak was processed. Nowadays mainly French, Westphalian and Slavonian oak is in trade. (Haslinghuis)
Aankoop & Licentie
Licentie
Alle rechten voorbehouden

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd