Datering
Maker L.J. Harri
Octant in kist
Een octant is een hoekmeetinstrument uit de 18e eeuw die gebruikt werd bij de plaatsbepaling op zee. Op de cirkelsector van 45 graden met een gegraveerde graadverdeling wordt een kijker gemonteerd. Eén spiegel staat in het verlengde van de kijker, de andere is gemonteerd op een beweegbare arm in het hoekpunt van het instrument. Door de kijker op de horizon te richten en met de beweegbare arm het hemellichaam op de horizon te brengen wordt de hoogte gemeten De meest nauwkeurige bepaling verkrijgt men door de” zon te schieten” tijdens zijn culminatie, om 12:00 uur zonnetijd, wanneer de zon zijn hoogste punt heeft bereikt. Een andere bepaling, de poolshoogte, wordt genomen door de hoogte van de poolster te meten, hiervoor is de exacte tijd niet van belang. Met de verticale hoek, de datum en het tijdstip van de dag kan de meridiaan worden berekend, dus de positie van het schip in oost-westrichting op het aardoppervlak.
Gedetailleerde beschrijving
Ebbehouten geraamte. De gradenboog (0-95 graden), de nonius (0-20 graden), het merkplaatje en het vierkante notitieplaatje op achterkant zijn van ivoor. De alidade, het vizier en de spiegels zijn van messing. Op het kanon van de alidade is een grote spiegel bevestigd met stelschroeven, aan uiteinde een klemschroef en een haarschroef. Tussen grote- en kimspiegel drie in messing gevatte gekleurde (groen-rood-bruin) glazen. De kimspiegel kan aan onderkant met stelschroef worden gedraaid. Het vizier heeft twee gaatjes, welke afgedekt kunnen worden. In de dwarsbalk is een gedraaid ivoren knopje aangebracht. Aan de onderzijde drie messing pootjes. De naam van de instrumentmaker is onleesbaar gemaakt, deze stond mogelijk op ivoren plaatje op dwarsbalk. In de kist zijn nog twee grote spiegels en een kimspiegel.
Reacties