Datering
Maker L.J. Harri

Octant in kist

Een octant is een hoekmeetinstrument uit de 18e eeuw die gebruikt werd bij de plaatsbepaling op zee. Op de cirkelsector van 45 graden met een gegraveerde graadverdeling wordt een kijker gemonteerd. Eén spiegel staat in het verlengde van de kijker, de andere is gemonteerd op een beweegbare arm in het hoekpunt van het instrument. Door de kijker op de horizon te richten en met de beweegbare arm het hemellichaam op de horizon te brengen wordt de hoogte gemeten De meest nauwkeurige bepaling verkrijgt men door de" zon te schieten" tijdens zijn culminatie, om 12:00 uur zonnetijd, wanneer de zon zijn hoogste punt heeft bereikt. Een andere bepaling, de poolshoogte, wordt genomen door de hoogte van de poolster te meten, hiervoor is de exacte tijd niet van belang. Met de verticale hoek, de datum en het tijdstip van de dag kan de meridiaan worden berekend, dus de positie van het schip in oost-westrichting op het aardoppervlak. De octant is vermoedelijk vervaardigd door L.J. Harri.

Gedetailleerde beschrijving

Octant. Ebbehouten geraamte. De gradenboog (0-100 graden) en de nonius (0-20 graden) zijn van ivoor. De alidade, het vizier en de spiegels zijn van messing. Op het kanon van de alidade is een grote spiegel bevestigd met stelschroeven, aan uiteinde een klemschroef en een haarschroef. Tussen grote- en kimspiegel drie in messing gevatte gekleurde (groen-rood-rood) glazen. De kimspiegel is vast. Achter kimspiegel zijn twee ronde in messing gevatte glazen (groen-rood). Het vizier heeft twee gaatjes, welke afgedekt kunnen worden. Aan onderzijde drie messing pootjes en een houten gedraaid handvat. Op plaatje in dwarsbalk merk "D 103'. Op been merk 'R 2184'. Het knopje met stift ontbreekt op dwarsbalk.

Identificatie
Titel
Octant in kist
Objectnummer
007936 /a
Objectcategorie
Instrumenten
Objecttype
  • octant
    Een octant en sextant zijn nautische navigatieinstrumenten waarmee de verticale hoek tussen een hemellichaam en de horizon wordt gemeten. Als de verticale hoek, de datum en het tijdstip van de dag bekend zijn, kan de meridiaan worden berekend, dus de positie in noord-zuidrichting op het aardoppervlak.(Wikipedia)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-2715
Over
Onderwerpen
  • Navigatie-instrument
    Navigatie is de kunst van het plannen en volgen van een route om zich daarmee van de huidige positie naar de bestemming te verplaatsen. Alle daarvoor benodige instrumenten vallen onder de noemer navigatie-instrumenten. Voorbeelden daarvan zijn een kompas, de jacobsstaf, de passer, een verrekijker, de sextant, een land- of zeekaart en een parallellineaal.Navigation is the art of planning and following a route in order to move from one's current position to one's destination. All instruments required for this purpose fall under the heading of navigational instruments. Examples include a compass, the Jacob's staff, the compass, binoculars, the sextant, a land or sea chart and a parallel ruler.
Werk
Breedte
25.0 cm
Hoogte
10.0 cm
Lengte
31.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Maker
  1. L.J. Harri (vervaardiger)
Datering
Materiaal
  • glas (materiaal)
    Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr. (Project Fotografie)An amorphous, inorganic substance made by fusing silica (silicon dioxide) with a basic oxide; generally transparent but often translucent or opaque. Its characteristic properties are its hardness and rigidity at ordinary temperatures, its capacity for plastic working at elevated temperatures, and its resistance to weathering and to most chemicals except hydrofluoric acid. Used for both utilitarian and decorative purposes, it can be formed into various shapes, colored or decorated. Glass originated as a glaze in Mesopotamia in about 3500 BCE and the first objects made wholly of glass date to about 2500 BCE. (Project Fotografie)Glas is de verzamelnaam voor hard, doorzichtig, niet kristallijn materiaal, bereid uit gesmolten zand, kalk en soda (natriumcarbonaat) of potas (kaliumcarbonaat).
  • ebbenhout
    Ebbenhout is hout van het geslacht Diospyros. De bomen komen voor op Ceylon (Sri Lanka), Madagaskar en in Indonesië en India. Het spinthout is geelbruin of geelgrijs. Door de ongelijke vorm van het hout en de geringe omvang, werd het per gewicht verkocht. Ebbenhout is gebruikt voor oa meubelen, in betimmeringen en voor duimstokken. (Haslinghuis)
  • ivoor
    Te gebruiken voor een gemodificeerde vorm van dentine die voorkomt op de slagtanden van volwassen olifanten; wordt ook algemeen gebruikt voor het materiaal van uitstekende of grote tanden van zoogdieren zoals de walrus of de narwal. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • messing
    Legering van koper en zink, z.g. geelkoper. Hiervan werden talloze voorwerpen gegoten, zoals kronen, lezenaars, koorhekken of onderdelen daarvan. Men noemde dit geelgieterswerk. (Haslinghuis)
Aankoop & Licentie
Verworven
aankoop 11 juni 1965
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Enkhuizen
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Wim Zandbergen , Wim Zandbergen

Trefwoorden

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd