Datering

Toogslede met het wapen van Enkhuizen

In het West-Fries is met een toogslede op pad gaan een werkwoord geworden: ‘togen’. Met deze statige toogslede, rijk bewerkt en beschilderd, ondermeer met het wapen van Enkhuizen, gleed men over de vele grachten en vaarten van de stad. Als men kon, maakte men zeker ook tochten over het Krabbersgat.

Gedetailleerde beschrijving

Beschilderd met: arendskoppen, bloemen, bloemguirlande, hyppocampi, ijstaferelen, krullen, leeuwen, wapen van Enkhuizen. Het ijzerbeslag van de glijders loopt aan de voorzijde door. Beschrijving: 1: toogslede: de vier zijden zijn alle bekroond met brede randen van opengewerkt snijwerk de achterkant is bekroond met twee leeuwen. De leeuwen fungeren als schilddragers voor het gekroonde wapen van Enkhuizen dat tussen hen in geplaatst is. Onder de leeuwen is een open rand opgevuld met zes verticale, balustervormige spijltjes. Aan de achterkant is op de achterkant een bloemquirlande, hangend aan krullen en bloemen uitgesneden. Aan de binnenkant is tegen de rugleuning snijwerk geplaatst van bloemen en krullen boven een boog met een gehele tandlijst. Bovenaan de zijkanten zijn krullen en bloemen uitgesneden, aangevuld met een hyppocampus. Bovenop de hoeken van de voorkant zijn naar achteren gebogen arendskoppen uitgesneden. Beschrijving: 2: Aan de zijkanten is ook de ruimte boven de naar achter uitstekende glij-ijzers gevuld met snijwerk voorstellende krullen waartussen een hyppocampus. De open ruimte tussen de zijkanten en de glij-ijzers zijn elk opgevuld met zeven verticale, balustervormige spijltjes. De voorkant van de slede is bekroond met snijwerk voorstellende krullen en bladeren. Daaronder is op de voorkant snijwerk aangebracht een bloemquirlande, hangend aan twee bloemvormige ringen. Vanaf de ringen hangen bladeren naar beneden, die in het midden tussen de ringen aangevuld zijn met bloemen (o.a. een roos en een zonnebloem). Beschrijving: 3: beschildering: het snijwerk is geschilderd in de kleuren groen, geel, rood, bruin en blauw. Het handvat en de gedraaide spijltjes zijn donkerbruin geschilderd. De achterkant van de slede is rood geschilderd en de voorkant donkergroen, de binnenkant is rood-bruin en bruin geschilderd en de onderkant van de slede is rood. Op de zijkanten zijn voorstellingen geschilderd. De rand rond de panelen met voorstellingen is donkergroen met een smalle gele rand langs het paneel. De panelen zelf hebben een brede donkergroene rand waarbinnen de landschappen geschilderd zijn. Op beide zijden is een ijstafereel geschilderd in donkere tinten. Op de linker zijkant is in het midden van de voorstelling een bevroren vaart voorgesteld, met op de oevers en op de achtergrond bomen. Op het ijs zijn twee schaatsers voorgesteld, waarvan de voorste een lange stok over zijn schouder draagt. De lucht is oranje en grijs, de rest van de voorstelling is geschilderd in bruine, groene en grijze tinten. Beschrijving: 4: Op de rechter zijkant is ook een landschap met een bevroren vaart in het midden geschilderd. Op de linker oever staat een boerderij met daarvoor enkele bomen. Op de rechter oever zijn op de achtergrond enkele bomen en huizen weergegeven. Op het ijs zijn twee schaatsers en twee personen met een duwslede voorgesteld. De lucht is oranje en grijs en de rest van de voorstelling is geschilderd in bruine, grijze en andere donkere tinten.

Identificatie
Titel
Toogslede met het wapen van Enkhuizen
Objectnummer
004186
Objectcategorie
Voertuigen
Objecttype
  • slee
    Het rollend balkgebint in een houtzaagmolen waarop de boomstam door de zaagraam geleid wordt. Bestaande uit: twee langsliggers met daaronder een tandheugel, voor- en achterhoofd, polbalk met daarin bevestigd de polstukken.
  • duwslee
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-13797
Werk
Breedte
77.0 cm
Hoogte
106.0 cm
Lengte
120.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Datering
Materiaal
  • eikenhout
    Eiken is het hout van de Quercus robur. Het hout is hard en goed bestand tegen water. Het is in Noord-Europa op grote schaal gebruikt in de bouw, voor schepen, meubels en panelen. (Conservation Dictionary)Eikenhout is het hout van de eikenboom. Eikenhout is een zeer duurzame houtsoort met wijde poriën, en met brede glinsterende spiegels wanneer het dosse gezaagd is. Het is belangrijk materiaal voor balken, kappen, kozijnen, deuren, betimmeringen e.d.. Tot in de 17e zeer algemeen toegepast, tegenwoordig door schaarste kostbaar en als timmerhout vrijwel geheel door naaldhout verdrongen. Het laat zich goed besnijden en is daarom geschikt voor het maken van meubels. Voor betimmeringen gebruikte men graag wagenschot en gekloofde planken. Eikenhout werd doorgaans aangeduid naar de plaats van herkomst of naar de doorvoerhaven: bv. Deventer hout, Zutphense planken, Hasselts hout (aangevoerd langs de Overijsselse Vecht), Rijns eiken, Wezels hout (langs de Lippe, Ruhr en Rijn aangevoerd), Brabants hout. Noords eikenhout kwam uit Noord-Duitsland en de Oostzeelanden. In Oost-Nederland werd veel inlands eiken verwerkt. Thans is er in hoofdzaak Frans, Westfaals en Slavonisch eiken in de handel. (Haslinghuis)Oak is the wood of Quercus robur. The wood is hard and highly resistant to water. It has been widely used in northern Europe in construction, for ships, furniture and panels. (Conservation Dictionary)Oak wood is the wood of the oak tree. Oak is a very durable type of wood with wide pores, and with wide glistening mirrors when cut on the dead end. It is important material for beams, hoods, frames, doors, paneling and the like. Very widely used until the 17th century, nowadays it is expensive due to its scarcity and almost completely replaced by softwood. It is easy to cut and therefore suitable for making furniture. For paneling, people liked to use wagon shot and split planks. Oak wood was usually designated by its place of origin or transit port: e.g. Deventer wood, Zutphen planks, Hasselt wood (supplied along the Overijsselian Vecht), Rhenish oak, Wesel wood (supplied along the Lippe, Ruhr and Rhine rivers), Brabant wood. Nordic oak wood came from northern Germany and the Baltic countries. In the eastern Netherlands a lot of native oak was processed. Nowadays mainly French, Westphalian and Slavonian oak is in trade. (Haslinghuis)
  • verf
    Iedere dispersie van een pigment in een oplosmiddel van water, olie of een andere organische stof. (AAT-Ned)
Techniek
  • Houtsnijwerk
    Houtsnijwerk is hout, dat bewerkt is met een stuk snijdgereedschap, waardoor het een bepaalde vorm krijgt. Dit wordt dan op bijvoorbeeld klokken of meubilair aangebracht om het er mooier uit te laten zien. Vroeger was dit het ambacht van de houtsnijder en de beeldsnijder, tegenwoordig wordt het vaak machinaal met een freesmachine aangebracht. (Wikipedia)
Aankoop & Licentie
Verworven
overdracht 1 januari 1952
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Enkhuizen
  • Arnhem
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Wim Zandbergen