Datering
Maker Eeltje Holtrop van der Zee

Sperwer

De Sperwer is een van de mooiste boeiers van de scheepsbouwer Eeltje Holtrop van der Zee (1823-1901). ‘Eeltjebaas’ wordt gezien als de meest bekwame boeierbouwer van zijn tijd. Naast functionaliteit streefde hij ook schoonheid na. Boeiers werden in de vorige eeuw al als plezierjacht gebruikt. Deze is gebouwd voor de heren A.E. en Carl Jurrjens uit Amsterdam. Het was een snel schip, dat veel zeil kon voeren (ca. 100 m2). In 1892 won de Sperwer in Sneek de zilveren ‘New York Society Cup’. De naam van het schip wordt verbeeld in de vergulde sperwer op het roer en is in de mastplank aangebracht. In 1926 werd het schip naar Engeland verkocht. De nieuwe eigenaar Merlin Minshall voer ermee door heel Europa naar de Zwarte Zee. Deze vier jaar durende tocht beschrijft hij in zijn boek ‘De avonturier’. Hierin meldt Minshall dat hij een Engelse geheim agent is met de veelzeggende code 007. Zijn baas Ian Fleming heeft na de oorlog op basis van Minshall en zijn avonturen zijn beroemde James Bond figuur gecreerd. De boeier is echter geen onderwerp geweest van Flemings verhalen.

Gedetailleerde beschrijving

Technische gegevens: Lang op de waterlijn 28 voet, over stevens 31 voet. Voor hoog onder de 5 voet 10 duim, achter 5 en een half voet. Wijd binnenwerk 11 voet 10 duim, in de boegen. Hol op de kil en op de boegen 24 en een half duim. Hol onder de lengwaring en op de kil 4 voet en 2 duim. Voorend 13 voet 4 duim, achterkant zeilbalk. Stuurstoel voorkant van doppel 8 voet 6 duim. Waringen wijd binnenwerk. Wijd geheel buiten werk 12 voet 5 duim. Koker wijd 9 en een half duim. Hoog voor 5 voet 10, achter 5 voet en anderhalf duim, beide op de kil en tegen de kooiehouten aan. Dit is alles zuivere maat. Het schip heeft geen kielbalk, is over de gehele lengte voorzien van een gepiekte bodem. De vlaktilling op het grootspant is ruim zeven meter, er zijn huidgangen naast de kielgang, er is veel koper en houtsnjiwerk en op het roer pronkt een vergulde sperwer.

Identificatie
Titel
Sperwer
Objectnummer
000590 /a
Objectcategorie
Vaartuigen
Objecttype
  • boeier
    Een van de meest typische Nederlandse pleziervaartuigen dat in de loop van de 17de eeuw onder verschillende vormen in de vaart kwam. Het is algemeen gekenmerkt door zijn ronde vormen en zijn lengte-breedte verhouding van 3:1. Het jacht voert een zogenaamde boeiertuig ook bekend als bezaantuig met een grootzeil met gebogen gaffel en een boom, terwijl het stagfok op een botteloef wordt uitgehouden, de kluiver op een kluiverboom. De zijzwaarden waren breed en rond. Boeiers waren bij uitstek luxeschepen die dikwijls op fraaie wijze versierd waren met beeldhouw- en snijwerk. Zij zijn nog steeds in de vaart.A round-built inland vessel, which lent itself to many uses and was widely used, among other things, for private transportation, as a market vessel, vcoor church attendance, transportation, pleasure boating and the like) (MARDOC)One of the most typical Dutch pleasure craft that entered service under various forms during the 17th century. It is generally characterized by its round shapes and its length-width ratio of 3:1. The yacht carries a so-called buoy rig also known as mizzen rig with a mainsail with curved gaff and boom, while the staysail is held out on a bottlenose rudder, the jib on a jib boom. The swords were broad and rounded. Boeiers were pre-eminent luxury ships, often beautifully decorated with carving and carving. They are still sailing today.Een rondgebouwd binnenvaartuig, dat zich voor vele doeleinden leende en o.a. veel werd gebruikt voor particulier vervoer, als marktscheepje, vcoor kerkgang, vervoer, pleziervaart e.d.) (MARDOC)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-81
Over
Onderwerpen
  • Pleziervaartuig
    Elk vaartuig, dat gebouwd, of verbouwd, is voor recreatieve doeleinden. (debinnenvaart.nl)
Werk
Breedte
344.0 cm
Lengte
861.0 cm
Volume
11.0 ton (maat)
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Maker
  1. Eeltje Holtrop van der Zee (vervaardiger)
Datering
Materiaal
  • hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • ijzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
  • katoen
    Textiel gemaakt van katoenvezels. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • touw
    Koord; bundel garen die eerst tot een draad gesponnen wordt, waarna meerdere draden tot een streng of kardeel worden geslagen. Meerdere kardelen bij elkaar vormen een touw.Zwaar koord, tenminste 6,35 mm in diameter, dat is gevormd door twee of meer strengen van natuur- of kunstvezel ineen te draaien. (Toegepaste Kunst Project, RKD)Een touw of koord is een middel om zaken bij elkaar te binden, of om trekkrachten over te brengen. In het laatste geval gebruikt men vaak een dikkere variant, kabel of zeel die bestaat uit ineengedraaide strengen. Dit zijn op hun beurt weer om elkaar heen gedraaide draden of vezels. A rope or cord is a means of tying things together, or of transmitting tensile forces. In the latter case, one often uses a thicker variety, cable or zeel consisting of strands twisted together. These in turn are threads or fibers twisted around each other.Cord; bundle of yarn that is first spun into a thread, after which several threads are beaten into a strand or carbine. Several karparts together form a rope.Heavy cord, at least 6.35 mm in diameter, formed by twisting together two or more strands of natural or artificial fiber. (Applied Arts Project, RKD)Een touw of koord is een middel om zaken bij elkaar te binden, of om trekkrachten over te brengen. In het laatste geval gebruikt men vaak een dikkere variant, kabel of zeel die bestaat uit ineengedraaide strengen. Dit zijn op hun beurt weer om elkaar heen gedraaide draden of vezels.
Aankoop & Licentie
Verworven
aankoop 1 januari 1949
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Friesland
  • Antwerpen
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Picturae , Picturae , Picturae , Picturae , Picturae , Picturae

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd