Datering
Maker Aede Lútzens

Beschilderde behangsels: ijssport en het snoeien van bomen.

Vier beschilderde behangsels. De vier stukken zijn geplaatst in de hoeken van de kamer, steeds twee bij twee. In de hoek links is op het ene paneel een schaatsenrijder te zien. Hij draagt een driekante steek en een lange bruine jas. Hij rijdt op krulschaatsen. In de rechterhand heeft hij een stokje. Rechts een boom. Het andere paneel is een gezicht op een koek en zopietent, opgetrokken uit enkele staken en een zeildoek. Op de tent een Nederlandse vlag (rood-wit-blauw). In de tent staan achter een rode tafel met gedraaide poten een man en een vrouw. Op tafel staat een groene fles. Voor de tafel staat een man in lange blauwe jas op Friese schaatsen. Hij krijgt een glas aangereikt door de vrouw in de tent. Op de achtergrond een door een paard voortgetrokken arrenslede. In de hoek rechts is op het ene paneel een man te zien die met een snoeimes op een stok bezig is een boom te snoeien. Op de grond voor hem liggen een schep en een dissel. Voorts staat er een mand met daarover een witte doek. Op de achtergrond een meer met drie zeiljacht. Op het andere paneel wordt een boom gerooid. De boom is reeds van takken ontdaan. Links staat een man aan de boom te trekken en rechts duwt een jongen tegen de stam. De grond is omgewoeld met een schep en een hark. Op de achtergrond een bevroren meer waarop een man schaatst, die op zijn schouder een ijshaakje draagt.
De behangselschildering is afkomstig uit de boerderij 'Arbeid en Moeite' te Ypecolsga (Woudsend). Deze boerderij werd in 1783 gebouwd in opdracht van Wietske Michiels Tromp, echtgenote van Wieger Annes Visser (1743-1806) uit Woudsend. De wandschilderingen uit waarschijnlijk 1790-1791, verbeelden zaken die voor dit echtpaar belangrijk waren.
Eén van de schilderingen in dezelfde kamer is gesigneerd: Aede Lútzens. Zeer waarschijnlijk is dat Luitjen Aedes Verwer, gedoopt 29 april 1770 te Woudsend, kind van Aede Fokkes en Wobbigjen Luitjens. Hij trouwde op 13 juni 1802 in Woudsend met Antje Tymens en zij kregen twee kinderen, Wopkje en Tiemen. Luitjen Aedes Verwer is overleden op 1 december 1832. Voor zover bekend is er geen ander werk van hem bewaard gebleven. (Bron: J. Visser, 2021)
literatuur: - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1988, 54-59. - 'Raadsels rond Aede Lútsens opgelost?' in: Leeuwarder Courant 19 december 1973. - Sneeker Nieuwsblad 18 dec. 1958, 18 sep. 1978

Identificatie
Titel
Beschilderde behangsels: ijssport en het snoeien van bomen.
Objectnummer
FSM-C-022-G
Objecttype
  • Behangschilderingen
    Geschilderde behangsels zijn behangsels die bestaan uit een opgespannen drager van neteldoek, jute , linnen of katoen al dan niet voorzien van een papieren laag waarop handmatig een schildering is aangebracht. Deze voorstellingen werden aangebracht met olieverf, waterverf, ei-verf of lijmverf. De geschilderde doeken bedekten soms de gehele wand. Ze worden ook wel ‘zaalstukken’ genoemd. Vaak zijn zij toegepast in combinatie met afzonderlijke schilderstukken boven de deuren, tegen de schoorsteenboezem en aan het plafond. De geschilderde behangsels komen in de mode rond het derde kwart van de 17de eeuw. In eerste instantie zijn zij toegepast als een goedkopere geschilderde imitatie van kostbare gobelins en zij zijn op hun beurt weer de voorlopers van het gedrukte papierbehangsel. Geschilderde behangsels zijn vaak beschilderd als 'doorkijkjes' met italianiserende landschappen of met mythologische of historische voorstellingen. (Winkler Prins Kunst / Jurriaan Andriessen, Richard Harmanni)
  • Schilderijen
    Geschilderde voorstellingen op panelen of opgespannen doek, meestal van draagbaar formaat. Vooral te onderscheiden van 'muurschilderingen' en 'verluchtingen' in manuscripten.Geschilderde voorstellingen op panelen of opgespannen doek, meestal van draagbaar formaat. Vooral te onderscheiden van 'muurschilderingen' en 'verluchtingen' in manuscripten. (AAT-Ned)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000015463
Over
Onderwerpen
  • Winter
    Meestal het koudste seizoen van het jaar, tussen herfst en lente. (AAT)
  • Schaatssport
  • IJssport
  • Arresleden
  • Sleden
    Een slee is een voertuig dat kan worden voortgetrokken, door mens of een trekdier, zoals rendieren, paarden en, over een glad oppervlak (meestal sneeuw of ijs). Een slee heeft aan de onderzijde twee evenwijdige glijders (dunne balken meestal voorzien van een ijzeren beschermlaag), waarop het kan glijden. (Wikipedia)
  • Friese schaatsen
  • Krulschaatsen
  • Schaatsen
    Gebruiksvoorwerpen ieder bestaande uit een langwerpig, geslepen ijzer, bevestigd in een houten of metalen voetrust die met banden of riemen onder de voet wordt vastgemaakt of met een schoen één geheel vormt, waarmee men zich over het ijs voort kan bewegen.
  • Koek-en-zopietenten
Werk
Breedte
50.0 cm
Hoogte
175.0 cm
Lengte
cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Aede Lútzens
Datering
Materiaal
  • Olieverf
    Een verfstof waarin drogende olie als drager voor het pigment fungeert. (AAT-Ned)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden