Download
Datering
Maker Onbekend

Elf groepsfoto's van directie en personeel van zuivelfabriek Normandia te Sneek.

Elf foto's van directie en personeel van zuivelfabriek Normandia te Sneek. De foto's zijn ingelijst en gevat in passepartout. Opschriften: "Ter Herinnering aan het 25-jarig bestaan der Zuivelfabriek", "24 Juli 1888 - 1913" en "Joh.s. Halbertsma (1850) - Johs. Halbertsma's Zuivelindustrie (1907)". De namen van de mensen op de foto's zijn door de schenker opgezocht en opgetekend. Beginnen bij de foto linksboven en eindigend rechtsonder zijn de foto's onderverdeeld in subnummers: 2002-447-a tot en met 2002-447-k. A: bovenste rij, geheel links. Zeven personen zijn afgebeeld. Van enkele zijn de namen bekend. Boven van links naar rechts: drie onbekende vrouwen. Zittend van links naar rechts: onbekende vrouw, Johannes van der Meulen, onbekende vrouw, Frederik Bokma. B: bovenste rij, tweede van links. Elf personen zijn afgebeeld. Van enkele zijn de namen bekend. Boven van links naar rechts: onbekende vrouw, Smeding, Johannes de Vries, Dijkstra, Posthuma. Midden: onbekende man (weicommissaris), twee onbekende vrouwen. Voorste rij: onbekende vrouw en Piet Gonggrijp. C: bovenste rij, derde van links. twaalf personen zijn afgebeeld. D: bovenste rij, geheel rechts. Elf personen zijn afgebeeld. Van enkele zijn de namen bekend: de vader van Jan Kuipers (onderste rij, geheel links), Hendrik Fopma (midden, naast de vrouw met oorijzer), Baanstra (bovenste rij, geheel links), De Boer (bovenste rij, tweede van links), Pier (bovenste rij, derde van links), Hendrik de Vries (bovenste rij, geheel rechts). E: middelste rij, links. Twaalf personen zijn afgebeeld. Van enkele zijn de namen bekend. Boven van links naar rechts: chef laboratorium, onbekende vrouw, Sipke Feenstra, onbekende vrouw, twee onbekende mannen. Middenrij: twee onbekende vrouwen, Jan Beetstra, onbekende vrouw. Voorste rij: onbekende vrouw en Smeding. F: centrale foto. Geportretteerd zijn de drie directeuren. Links Herrius Halbertsma, midden Hylke halbertsma en rechts Johannes Halbertsma. G: middelste rij, rechts. Dertien personen zijn afgebeeld. H: onderste rij, links. Elf personen zijn afgebeeld. Van enkele zijn de namen bekend. Boven van links naar rechts: Jacob Ane Boersma, onbekende vrouw, huisknecht, Johannes Suierveld, Pieter de Vries. Middenrij: pakhuisbaas, drie onbekende vrouwen. Voorste rij: onbekende vrouw en onbekende man. I: onderste rij, tweede van links. Dertien personen zijn afgebeeld. Van enkele zijn de namen bekend. Boven van links naar rechts: Klaas Speerstra, diens vrouw, Jetzes, onbekende vrouw, machinist, onbekende man. Middenrij: Feitze Zandstra, diens vrouw en een onbekende vrouw. Voorste rij: twee onbekende mannen en een onbekende vrouw. J: onderste rij, derde van links. Dertien personen zijn afgebeeld. Van deze personen zijn geen namen bekend, alleen enkele functies. De man geheel links op de bovenste rij was pakhuisknecht en de tweede van links (boven) was tweede botermaker. K: onderste rij, geheel rechts. Zeventien personen zijn afgebeeld. Het zijn Sipke Feenstra en zijn timmerjongens. Van hen is slechts één bekend: Hessel Ferwerda (bovenste rij, tweede van rechts).
De foto's zijn gemaakt toen het personeel in het jaar 1913 de grote landbouwtentoonstelling in Amsterdam bezochten. In 1913 was het 25 jaar geleden dat de fabriek door de gebroeders Hylke en Herrius Halbertsma was gesticht. Het personeel kreeg ter gelegenheid hiervan een zilveren lepel met inscriptie. Groepsgewijs ging het personeel onder leiding van het personeelslid Sipke Veenstra via Stavoren en Enkhuizen een dag naar Amsterdam, waar de Landbouwtentoonstelling Entos werd bezocht. De persoon die enkele keren vooraan in het midden is afgebeeld, is de Amsterdamse excursieleider.
De foto's hingen in de spreekkamer van het kantoor van Normandia.
Tjalling Hiddes (1792-1852) had een boter en kaashandel in Grou. Zijn zoons Johannes Tjallings Halbertsma (1827-1884) en Hidde Tjallings Halbertsma (1814-1872) namen het bedrijf over van hun vader. Ze konden echter niet goed met elkaar opschieten en dat deed Johannes besluiten een eigen zaak te beginnen in Sneek. In 1852 verhuis hij van Grou naar Sneek, waar hij zich vestigde aan de Geeuw. Hij bouwde bij zijn huis een opslagruimte. Het bedrijf liep goed en Johannes vestigde zich in 1870 met zijn vrouw Hylkia Kingma (1826-1875) in het pand Kleinzand 10. De zonen van Johannes namen het bedrijf van hun vader over: Herrius (1864-1920) en Hylke (1857-1932). Samen richtten ze in 1888 de zuivelfabriek La Normandie op. De naam is gekozen nadat Herrius Halbertsma in Normandië de daar gebruikelijke wijze van boterbereiding had bestudeerd. Op de boerderij werd de boter wel gewassen maar niet gekneed en net verder afgewerkt. De gewassen boter werd naar een verzamelpunt gebracht en daar verder afgewerkt. Zo ging men in de beginjaren van de zuivelfabriek in Sneek ook te werk. La Normandie was een combinatie van zuivelfabriek en een exporthandel in boter en kaas. Het bedrijf was gevestigd aan de Leeuwarderweg, toen nog in de weilanden ten noorden van de Oosterpoort. De gebouwen waren ontworpen door Albert Breunissen Troost (1832-1900). Het was het eerste bouwwerk in Friesland dat van een centrale (stoom)verwarming en van electrisch licht was voorzien. Architect H.H. Kramer (1850-1934), van moederszijde een Kingma en daardoor familie van de moeder van Herrius en Hylke, kreeg opdracht een nieuw kantoor te bouwen. Het werd betimmerd in de Hollandse renaissacestijl en voorzien van wandkasten (nu in de collectie van het museum). In 1907 werd de zuivelfabriek hernoemd in "Johs. Halbertsma Zuivelindustrie". In 1922 werden zuivelfabriek en exporthandel gescheiden. De fabriek werd hernoemd van La Normandie in Normandia. Herrius Halbertsma (1864-1920) woonde vanaf 1894 in het pand Kleinzand 10, waar zijn vader ook had gewoond. Hij was getrouwd met Anna Margaretha Pijttersen (1870-1944). Zijn beide zonen namen de fabriek over: Johannes Herrius Halbertsma (1894-1981) en Hendrik Herrius Halbertsma (geboren 1899). Herrius Halbertsma (1864-1920) wilde rentenieren in Den Haag en had in 1919 daar al een woning aan de Frederik Hendrikstraat 17 gekocht. Hij stierf echter voor hij kon verhuizen in 1920. Zijn weduwe verhuisde wel naar Den Haag. Zoon Johannes (1894-1981) was getrouwd met Maria Josina Dorothea Blanson Henkemans (1900- ). Zij hadden vier zonen: Herrius (1920-1998), Henk Leendert (1921-), Justus Tjalling (1923-) en Feite Dirk (geboren 1926). De laatstgenoemde is de schenker.

Identificatie
Titel
Elf groepsfoto's van directie en personeel van zuivelfabriek Normandia te Sneek.
Objectnummer
FSM-2002-447
Objecttype
  • Foto's
    Niet bewegende afbeeldingen vervaardigd met van stralingsgevoelige materialen (gevoelig voor licht, elektronenstralen of nucleaire straling), met uitzondering van reproductieve afdrukken van documenten en technische tekeningen. Gebruik daarvoor termen, die bijeengebracht zijn onder 'reprografische kopieën'. Foto's kunnen positief of negatief zijn, ondoorschijnend of transparant (in vaktermen: opzicht of doorzicht).
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000018472
Over
Onderwerpen
  • Zuivelfabrieken
    Wordt gebruikt voor gebouwen die na het begin van de 19e eeuw werden gebouwd, en niet alleen op boerderijen, voor het gemechaniseerd verwerken, bewaren of verkopen van melk en melkproducten. Te onderscheiden van 'zuivelbedrijven' door de mechanisatie. Gebruik liever 'melkhuizen' voor aanvullende gebouwen voor de landbouw die vooral worden gebruikt voor de zorg voor melk, met weinig of geen mechanisatie. (AAT-Ned)
  • Sneek
Werk
Hoogte
42 cm
Lengte
68 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Onbekend
Datering
Materiaal
  • Papier
    Verwijst in het algemeen naar alle typen vervilte vellen of weefsels die bestaan uit vezels, die uit in water gedompelde pulp zijn gevormd en gedroogd op een fijn schepraam. De vezels kunnen dierlijk zijn, zoals haar, zijde of wol, of mineraal, bijvoorbeeld asbest. Ook kunstvezels zijn een mogelijkheid. Het meeste papier wordt echter gemaakt van plantenvezels van bijvoorbeeld houtpulp, gras, katoen, linnen en stro. (Project Fotografie)Refers generally to all types of thin matted or felted sheets or webs of fiber formed and dried on a fine screen from a pulpy water suspension. The fibers may be animal, such as hair, silk or wool, or mineral, such as asbestos, or synthetic. However most paper is made from cellulosic plant fiber, such as from wood pulp, grass, cotton, linen, and straw.
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Glas
    Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr. (Project Fotografie)An amorphous, inorganic substance made by fusing silica (silicon dioxide) with a basic oxide; generally transparent but often translucent or opaque. Its characteristic properties are its hardness and rigidity at ordinary temperatures, its capacity for plastic working at elevated temperatures, and its resistance to weathering and to most chemicals except hydrofluoric acid. Used for both utilitarian and decorative purposes, it can be formed into various shapes, colored or decorated. Glass originated as a glaze in Mesopotamia in about 3500 BCE and the first objects made wholly of glass date to about 2500 BCE. (Project Fotografie)Glas is de verzamelnaam voor hard, doorzichtig, niet kristallijn materiaal, bereid uit gesmolten zand, kalk en soda (natriumcarbonaat) of potas (kaliumcarbonaat).
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd