Datering
Maker Pals Karsten
Tegeltableau met voorstelling van een bootschip.
Tegeltableau (4 x 5 tegels) met voorstelling in blauw en wit van een bootschip. Op de spiegel, in een banderol (links): "J : Sijberans" en "anno 1774" (rechts). Op de vlag de initialen "J S" en "G K."
Pals Karsten. Gedoopt 31 okt. 1723 in Harlingen. Zoon van Karst Palsen en Beekie Pyters. Op 16 mei 1745 trouwde hij met Saakjen Gerbens en kreeg volgens de doopboeken van Harlingen drie kinderen: Karst, Froukjen en Trijntje. In 1749 komt de naam Pals Karsten in het Quotisatiekohier van Harlingen voor met als beroep 'Gleijbakkers Knegt'. Hij had een 'gering bestaan'. De overlijdensdatum is niet gevonden. Pals Karsten signeerde een keer voluit (tableau in het stadhuis van Dokkum). De door hem geschilderde schepen zijn zeer nauwkeurig geschilderd. Karakteristiek zijn ook de bruisende golven en de wolkenluchten. Het vroegst gedateerde tableau is uit 1750, het laatste uit 1775. Pals Karsten schilderde zijn tableaus in een krachtig blauw. Werkten veel tegelschilders naar voorbeelden (gravures en etsen), Pals Karsten schilderde naar zelf vervaardigde tekeningen. ZIjn schepen zijn types die Harlingen aandeden en die hij er in de haven zal hebben gezien. Hun tuigage gaf hij zolgvuldig weer en ook de rompen van de schepen werden met oog voor detail in beeld gebracht, met name wat betreft snijwerk en opschriften. In de uitbundig wapperende scheepsvlaggen schilderde hij niet zelden initialen of een jaartal. Karateristiek voor Pals Karsten zijn de schuimige golven, de wolken en de vogels. Pals Karsten heeft veel tegeltabelaus in opdracht vervaardigd voor kapiteins, onder andere van walvisvaarders in Noord-Friesland in Duitsland. Hij deed dat in de Harlinger gleibakkerij die Johannes Spannenburg (1728-1804) daar had, ten zuiden van de stad.
De tableaus 2003-113 en 2003-114 zijn in opdrahct vervaardigd voor een kapiteinswoning in OUde Pekela (Feiko Klokstraat 74). Ze waren daarin geplaatst aan weerszijden van de haard. Op de driemastgaljoot op het ene tableau staat op het achterschip "J. Sibran Anno 1774"en in de vlag staat de initialen JS en GK. Op de spiegel van het bootschip op het ander talbleau staat "J. Syberans Anoo 1774" en op de vlag de initialen JS en GK. Pals Karsten maakte een foutje: het huis waarvoor de tableaus werden gemaakt, werd gebouwd voor Eye Sybrands, die in 1760 trwoude met Grietje Klasens. Hij was toen schipper op de Twee Gebroeders (20 lasten), mogelijk een smak of een kof. In 1969 werden de tableaus uit het pand verwijderd. Ze zijn toen gehavend en provisorisch hersteld.
literatuur:
- Jan Pluis, Tegelvaart.
- Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1988.
- Sneeker Nieuwsblad 11 aug. 2003.
- J. Pluis, Fries Aardewerk. Harlingen. Producten 1720-1933, deel VI, (Leiden 2005), p. 20-36.
Reacties