Download
Datering
Maker Arnoldus van Vastenhout

Hangkompas

Een hangkompas is een kompas dat met het glas naar beneden, in slingerbeugels aan de zoldering van de kajuit hangt. Doordat het hangkompas "zweeft" in zijn cardanusring kan het onder de bewegingen van het schip altijd de horizontale richting behouden. Onderdeel van de installatie De Branding 'Drifters' van Zoro Feigl, 2008.

Gedetailleerde beschrijving

Hangkompas droog. De roos is samengesteld uit lagen papier. De magneet is cirkelvormig met twee pijlpunten. Deze is tussen het papier geplakt. De koperen dop heeft van boven een puntige vorm. De roos is aan twee kanten bedrukt. De bovenroos heeft een verdeling in 32 streken. De winstreken zijn resp. " N:Oost. / OOST. / S:Oost. / SUID / S West. / WEST / N:West ". De noordpijl is in de vorm van een gestyleerde lelie getekend. De onderroos heeft een verdeling in 32 streken en 4 x 90 graden. In de middenring tekst: "A. VAN VASTHOUD AMSTERDAM". De winstreken zijn niet met letters aangegeven. De noordpijl is in de vorm van een gestyleerde lelie getekend. In de overige zeven windstreken gravures: bloemenvaas, engel/eolus, schip, engel/ eolus, wolf en vuur, engel/eolus, komeet? In het midden de god triton zittend aan de waterkant met naast zich een leegstromende emmer en een drietand in de linker hand. Op de einder een schip. De koperen kompaspen is vastgeklonken op een versierde strip. Het houten gedraaide huis is van binnen wit geschilderd. Er is een zeilstreep. Van boven en onder is het huis gesloten met glas gevat in stopverf. Het kompas is opgehangen in een cardanusring waaraan een gekrulde ophangbeugel is bevestigd. Het kompashuis is zwart geverfd met gouden ringen.

Identificatie
Titel
Hangkompas
Objectnummer
000052
Objectcategorie
Instrumenten
Objecttype
  • kompas
    Instrumenten voor het meten en aangeven van een horizontale verwijzingsrichting in relatie tot het magnetische noorden. (AAT-Ned)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/zzm-collect-11868
Over
Onderwerpen
  • Navigatie
    Navigatie is de kunst van het plannen en volgen van een route om zich daarmee van de huidige positie naar de bestemming te verplaatsen. Het woord 'navigatie' is afgeleid uit de Latijnse woorden navis, dat schip betekent, en agere, dat in deze context bewegen of sturen betekent. (Wikipedia)
Werk
Breedte
23.0 cm
Hoogte
22.0 cm
Museum
Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Vervaardiging
Maker
  1. Arnoldus van Vastenhout (vervaardiger)
Datering
Materiaal
  • glas (materiaal)
    Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr. (Project Fotografie)An amorphous, inorganic substance made by fusing silica (silicon dioxide) with a basic oxide; generally transparent but often translucent or opaque. Its characteristic properties are its hardness and rigidity at ordinary temperatures, its capacity for plastic working at elevated temperatures, and its resistance to weathering and to most chemicals except hydrofluoric acid. Used for both utilitarian and decorative purposes, it can be formed into various shapes, colored or decorated. Glass originated as a glaze in Mesopotamia in about 3500 BCE and the first objects made wholly of glass date to about 2500 BCE. (Project Fotografie)Glas is de verzamelnaam voor hard, doorzichtig, niet kristallijn materiaal, bereid uit gesmolten zand, kalk en soda (natriumcarbonaat) of potas (kaliumcarbonaat).
  • hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • ijzer
    Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.
  • koper
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Cu en het atoomnummer 29; het is roodachtig van kleur en is zeer smeedbaar en kneedbaar. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het woirdt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verschillende voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • papier
    Verwijst in het algemeen naar alle typen vervilte vellen of weefsels die bestaan uit vezels, die uit in water gedompelde pulp zijn gevormd en gedroogd op een fijn schepraam. De vezels kunnen dierlijk zijn, zoals haar, zijde of wol, of mineraal, bijvoorbeeld asbest. Ook kunstvezels zijn een mogelijkheid. Het meeste papier wordt echter gemaakt van plantenvezels van bijvoorbeeld houtpulp, gras, katoen, linnen en stro. (Project Fotografie)Refers generally to all types of thin matted or felted sheets or webs of fiber formed and dried on a fine screen from a pulpy water suspension. The fibers may be animal, such as hair, silk or wool, or mineral, such as asbestos, or synthetic. However most paper is made from cellulosic plant fiber, such as from wood pulp, grass, cotton, linen, and straw.
Aankoop & Licentie
Verworven
aankoop 27 juli 1949
Licentie
BY-SA
Locaties
  • Amsterdam
Reproductie
Vervaardiger van reproductie
Wim Zandbergen

Trefwoorden

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd