Datering
Maker Gerhardus Du Pon

G. du Pon, Leeuwarden - geschilderd behangsel voorstellende de Dokkumer Ee.

Geschilderd behangsel. Afbeelding van de Dokkumer trekvaart bij Snakkerburen. Op de voorgrond door een man getrokken boot met daarin een vrouw. Op de achtergrond een trekschuit die wordt getrokken door een paard met daarop een ruiter. Aan de horizon een torenspits. Links een boerderij. Ervoor een kakebonk en vee. Rechts een kade met een industrie molen. Op de kade een aantal mensen en huisdieren.
Gerhardus du Pon werd in 1773 burger van de stad Leeuwarden en hij heette bij zijn inschrijving in het burgerboek afkomstig te zijn uit Blesdijke. Zijn naam werd inderdaad in het doopboek van Blesdijke gevonden: '1746, 12 Juny - gedoopt Jan du Pons kindt en genoemt Gerhardus'. De schilder was in Leeuwarden reeds eerder aktief. In 1765 vervaardigde hij voor het stadhuis aldaar al reeds een schoorsteenstuk met als voorstelling de geschiedenis van Jephta. Ook in 1765 verscheen er een advertentie in de Leeuwarder Courant, waarin hij aanbood de jeugd tekenles te geven. Hij trouwde op 26 juni 1768 in Leeuwarden met Anna Leiber. Hij stierf op 19 sept. 1777. De weduwe zette de zaak in behangsels voort met een meesterknecht. De zaak liep waarschijnlijk niet voorspoedig. In 1791 liet ze zich beëdigen als vroedvrouw.
Het schilderij is afkomstig uit het in 1767 gebouwde herenhuis van Jan Zeeper aan de Deinumer Suupmarkt (Nieuwstad 53) te Leeuwarden. De op het behang afgebeelde molen was in bezit van Jan Zeeper. Hij had een zeepziederij achter zijn huis. In 1770 kocht hij drie pondematen land in Snakkerburen en liet er de oliemolen De Drie Kronen bouwen. Op de romp van de molen is het jaartal 1770 terug te vinden. Op het wiekenkruis staat 'AN/NO/17/71'. Zeeper liet de molen afbeelden op het behang dat een plaats kreeg in de zaal die hij in 1767 had laten bouwen tussen zijn woning en de fabriek. De gevelsteen in de molen kreeg later een plaats in de fabriek die op de plaats van de molen kwam te staan, maar bevind zich nu elders in Leeuwarden. De boerderij op het schilderij is de boerderij Vierhuis. Ervoor een herenkamer waar de eigenaars uit de stad konden recreëren. In 1663 werd de boerderij gekocht door Philip Ernst Vegelin van Claerbergen. Zijn nazaten lieten de boerderij in 1758 verbouwen. De kakebonk voor de boerderij was een walviskaak, walviskaak, die voor het vee diende als rospaal. De torenspits die aan de horizon is te zien is de kerk van Britsum.
Literatuur: - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1985, pp. 15-19.

Identificatie
Titel
G. du Pon, Leeuwarden - geschilderd behangsel voorstellende de Dokkumer Ee.
Objectnummer
FSM-1985-058
Objecttype
  • Behangschilderingen
    Geschilderde behangsels zijn behangsels die bestaan uit een opgespannen drager van neteldoek, jute , linnen of katoen al dan niet voorzien van een papieren laag waarop handmatig een schildering is aangebracht. Deze voorstellingen werden aangebracht met olieverf, waterverf, ei-verf of lijmverf. De geschilderde doeken bedekten soms de gehele wand. Ze worden ook wel ‘zaalstukken’ genoemd. Vaak zijn zij toegepast in combinatie met afzonderlijke schilderstukken boven de deuren, tegen de schoorsteenboezem en aan het plafond. De geschilderde behangsels komen in de mode rond het derde kwart van de 17de eeuw. In eerste instantie zijn zij toegepast als een goedkopere geschilderde imitatie van kostbare gobelins en zij zijn op hun beurt weer de voorlopers van het gedrukte papierbehangsel. Geschilderde behangsels zijn vaak beschilderd als 'doorkijkjes' met italianiserende landschappen of met mythologische of historische voorstellingen. (Winkler Prins Kunst / Jurriaan Andriessen, Richard Harmanni)
  • Stadsgezichten
    Moderne benaming voor een conceptie die in de renaissance opkwam. Van invloed waren de perspectiefstudie uit die periode van b.v. Serlio, en tuinaanleg zoals van Bramante. In de barok wordt de stad gezien als een interieur, zodat de opbouw van straten, pleinen en wijken wordt waargenomen met betrekking tot verschillende elementen. Dat zijn de begrenzing, de afsluiting (straatwanden, bochtig of strak verloop, voorsprongen, overbouwing door luchtbruggen enz.) dan wel openingen (perspectieven, vergezichten). Men spreekt van een gesloten en een open stadsbeeld. Het eerste was vooral eigen aan de m.e. steden en werd in de renaissance met opzet vooral esthetisch gecultiveerd. Het open stadsbeeld is daarentegen uit op verre horizonten, zoals in de slotpleinen van Versailles en Karlsruhe en op het Place de la Concorde te Parijs. Sinds c. 1900 zijn in veel landen stedelijke verordeningen uitgevaardigd voor de bescherming van het stadsbeeld. De Nederlandse Monumentenwet van 1961 opende de mogelijkheid een stadsgezicht te beschermen. (Haslinghuis)Modern name for a conception that emerged in the Renaissance. Of influence were the perspective study of the period by e.g. Serlio, and landscaping such as by Bramante. In the Baroque, the city is seen as an interior, so the construction of streets, squares and neighborhoods is observed with respect to different elements. These are the boundaries, the closures (street walls, curved or tight course, forebodings, overbuilding by air bridges, etc.) or openings (perspectives, vistas). One speaks of a closed and an open cityscape. The first was mainly characteristic of m.e. cities and was deliberately cultivated in the Renaissance mainly aesthetically. The open cityscape, on the other hand, is out for distant horizons, as in the palace squares of Versailles and Karlsruhe and on the Place de la Concorde in Paris. Since c. 1900, urban ordinances have been enacted in many countries for the protection of the cityscape. The Dutch Monuments Act of 1961 opened the possibility of protecting a cityscape. (Haslinghuis)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000013859
Over
Onderwerpen
  • Trekschuiten
    Over het algemeen wordt de term trekschuit gebruikt voor scheepjes, die voornamelijk passagiers en hun bagage vervoerden. Zij deden ook aan pakket en postbezorging. (www.debinnenvaart.nl)Vaartuig dat werd gejaagd; als regel werd een jaagschuit gebruikt in de beurtvaart of voor personenvervoer.
  • Leeuwarden
  • Snakkerburen
Werk
Hoogte
217.0 cm
Lengte
377.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Gerhardus Du Pon
Datering
Materiaal
  • Olieverf
    Een verfstof waarin drogende olie als drager voor het pigment fungeert. (AAT-Ned)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden