Speelscheepje in een vorm die doet denken aan een B.M. jacht.

Speelscheepje in de vorm van een B.M. jacht. Blokmodel. Tuigage: Het speelscheepje heeft één mast. De mast is van bamboe gemaakt. De mast is in de romp gestoken en is niet gestaag. De giek van het grootzeil is een ijzeren stang die met ijzerdraad scharnierend aan de mast is bevestigd. De zeilen zijn van witte katoen, die inmiddels bruin zijn verkleurd. De bovenpunt van de fok is met een strop aan de mast bevestigd. De hals van de fok is met een oogpen aan de voorsteven vastgezet. De fokkeschoot is met een metalen ring vastgezet op een metalen overloop. Het grootzeil heeft de vorm van een Bermudazeil (torentuig). De bovenpunt van het grootzeil is met een strop bevestigd aan de mast. Het voorlijk is met raktouwen aan de mast vastgezet. Het onderlijk is vastgezet op de metalen giek. In het grootzeil zijn over de gehele zeilbreedte (van achterlijk naar voorlijk) drie zeillatten gemaakt. De grootschoot is vastgeknoopt in een oog in de romp. Op het schip worden geen vlaggen gevoerd. De romp. het voorschip is scherp. Het achterschip is overhangend en voorzien van een rechtopstaande platte spiegel. De bodem is rond en voorzien van een kiel. De kiel is gemaakt uit een dubbele metaalplaat die aan de bovenkant is omgebogen (T-vormig) en daar aan de romp is vastgespijkerd. Het model van voor naar achter. Het speescheepje heeft de vorm van een blok. Op het dek is niets anders gemaakt dan de overloop en de andere noodzakelijke bevestigingspunten voor de schoten en vallen. Op de boorden van het voorschip is de scheepsnaam geschilderd: 'MARTHA'. Het speelscheepjes heeft geen roer. Kleuren: De romp is groen (romp, dek en onderwaterschip). De kiel is zilverkleurig. De mast en de giek zijn ongeverfd. De stander is groen. Accessoires: stander met twee losse blokken.
Het speelscheepje doet qua vorm en tuigage (mede gezien de tijd waarin het is gemaakt) het meest denken aan een B.M. jacht. Het is in 1935 door Geert de Haan gemaakt voor de familie Stoelinga te Sneek.
De eenvoudigste speelscheepjes zijn klompscheepjes. De meer verfijnde modellen konden worden gebruikt om er gewoon mee te spelen in het water, maar er konden ook wedstrijden mee worden gehouden. De watersportplaats Grou heeft wat deze wedstrijden betreft een traditie. Vanaf 1907 werden ze er gehouden, eerst op initiatief van particulieren en vanaf 1914 onder auspiciën van de zeilvereniging Lyts Frisia, die er in 1924 zelfs de onderafdeling Jong Frisia voor oprichtte. Na de Tweede Wereldoorlog begon de animo voor het 'skipkesilen' te verflauwen, maar sinds 1968 is er sprake van een reveil. Er wordt gezeild in diverse klassen, zoals klompen A en klompen B, Lytse Folle, Lytse Holle, Grutte Folle en Grutte Holle en Meteoor. Ook in dorpen als Jirnsum, Terherne, Warten en Wergea en steden als Leeuwarden en Sneek werden en worden wedstrijden gehouden. In Burgum werd ook 'skipkesilen' gedaan. Daar was de kapper Hendrik Bulthuis de stimulator. Deze vermaarde ontwerper van de volgens het lattenbouwprincipe vervaardigde B.M.-er en 16 m², bouwde 's winters met de dorpsjeugd door hem ontworpen speelscheepjes, waarmee 'gehardzeild' kon worden.
De B.M. (Bergumermeer) werd ontworpen door Hendrik Bulthuis (Burgum 1892-1948), kapper te Burgum. Hij ontwikkelde in 1928 een bouwmethode die de democratisering van de zeilsport in Nederland inluidde. De B.M.jachten, die volgens deze methode zijn ontworpen, konden door amateurs op goedkope wijze worden gemaakt. de jachten werden gebouwd met smalle latten, die eenvoudig gebogen konden worden. Al in de 19de eeuw werd in de V.S. de lattenbouw toegepast. Het nieuwe van het ontwerp van Bulthuis was dat bij de latten rond de mallen boog en de mallen liet zitten. Anderen verwijderden de mallen en plaatsten dan spanten. Ook nieuw was dat hij de latten met de ruwe zaagkanten met een grote hoeveelheid nagels aan elkaar spijkerde: het maakte de boot waterdicht en zorgde voor een goede stijfheid. In de jaren dertig maakte de klasse een grote vlucht. Er werden veel van gebouwd. Eerst erkende de NNWB het model als klasse, in 1931 gevolgd door het KNWV. Na de Tweede Wereldoorlog nam de belangstelling voor de klasse af. In 1961 hief het KNWV de klasse op en bleven alleen in het noorden wedstrijden voor de B.M. klasse. De door Bulthuis ontworpen zestien-kwadraat-klasse zou echter populair blijven. Afmetingen van de klasse: lengte 4.75 meter, breedte 1.50 meter, zeiloppervalk 11.80 m².
literatuur: - D.J. van der Ven, Van scheepje-zeilen en schuitje-varen (Baarn, z.j.) - J. van Vollenhoven, Wat zeilt daar? (Amsterdam, z.j.) p. 60 - J.K. Kuipers, 'Hendrik Bulthuis' in: Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1992, pp. 34-36.