Pijpenstander, beschilderd met voorstelling van een bootschip.

Pijpenstander. Gecontourneerde bak staande op vier vaasvormige pootjes met knoppen. De bak is aan de onderkant voorzien van een geschilderde voorstelling: tegen een achtergrond van een blauwe hemel met wolken een rode papegaai met daaromheen vijf vliegende vogels. Het kader rond de voorstelling is gecontourneerd en volgt de lijnen van de bak. Op de bovenkant van de bak een opstaande rand. De rand is aan de buitenkant beschilderd in een bruin-witte marmerimitatie. De bovenkant van de bak is onbeschilderd. Aan de achterkant van de bak het achterschot met daarin een ophanggat en twee gaten waarin de beugel, waarin de pijpen rustten, was bevestigd. Deze beugel is later bijgemaakt. Het achterschot is uitgezaagd en beschilderd. Beneden een groen-witte marmerimitatie, omgeven door een kader van goudkleurige, uitgezaagde acanthusbladeren. Daarboven een in een gecontourneerd kader gevatte voorstelling van een zeegezicht: centraal een op de beschouwer toevarend bootschip met ra-zeilen en op het achterschip een rood-wit-blauwe vlag. Boven het zeegezicht een geschilderde bloementak. Aan weerszijden van het zeegezicht en de bloementak uitgezaagde en beschilderde ornamenten: krullen, vazen, acanthusloof en een gehangen doekje. Daarboven een geschilderde voorstelling van een park. Op de voorgrond aan weerszijden twee sphinxbeelden. Op het tweede plan staat links een wijzende man met hond en rechts staan een man en een vrouw hand-in-hand. De vrouw kijkt in een spiegel. Op de achtergrond een rechte heg met daarboven een strakke rij bomen. De bomen aan de buitenkant zijn uitgezaagd. Boven de park-schildering uitgezaagde krulversieringen met daarop engelen die een bloementak dragen.
De pijpenstander is waarschijnlijk beschilderd door Dirk Danser. De manier waarop het bootschip (met name de zeilen) is geschilderd en de ligging ervan op het water lijken sterk op de wijze van schilderen van Dirk Danser. Ook de papegaai op de onderkant van de bak is typerend voor Danser: dergelijke papegaaien treft men vaak aan op beschilderde tegels (Danser was tegelschilder). Dirk Danser (Harlingen 1699-1763). Hij trouwde op 1 juli 1730 met Geertje Sijbis Dijksma. Was tegelschilder in de plateelbakkerij van de familie Feytama aan de Zoutsloot te Harlingen. Als nevenaktiviteit maakte Dirk Danser olieverfschilderijen. Er zijn vier gesigneerde bekend: één in het Fries Scheepvaart Museum (inv.nr. G-245) en drie in het Hannemahuis in Harlingen. De pijpenstander is afkomstig uit de familie Wiarda uit Harlingen. Volgens familie-overlevering is de stander in de 19de eeuw gebruikt voor de opstelling van een scheepsmodel genaamd Zeemeeuw, dat 's zomers in de tuinvijver van de familie Wiarda dreef. Een foto van de tuinvijver, met daarin het model, wordt bewaard in de fotocollectie van het museum. 's Winters werd het model in huis gehaald. Het werd dan geplaatst op deze stander. Het model is ook getoond op de Historische Tentoonstelling die in 1934 te Harlingen werd gehouden. Het model was gemaakt naar de barkentijn Zeemeeuw, in 1858 in Duitsland gebouwd (en toen Elisabeth geheten) en later gekocht door de Harlinger rederij Wiarda. Vererving: - De schenker prof.dr. Th. Hart de Ruyter (geboren Kediri Indonesië, 3 juli 1907) is een zoon van - Th. Hart de Ruyter (bosbouwkundig ingenieur) en Amena Anna Elizabeth Mentz. Zij was een dochter van - Alexander Mentz (koopman in textiel, geboren in Harlingen en overleden in Voorst) en Agatha Toekamp Lammers. Zij was een dochter van - Pieter Toekamp Lammers (wijnhandelaar en makelaar in Amsterdam) en Judith Catharina Wiarda (geboren Harlingen 1 juli 1822 en overleden Amsterdam 2 juni 1906). Zij was een dochter van - Ids Wiarda (geboren Harlingen 30 november 1795 en overleden 7 augustus 1862), koopman en reder te Harlingen, die op 16 april 1820 trouwde met Agatha Schijff (gedoopt te Amsterdam 15 september 1793 en overleden te Harlingen 22 oktober 1865). Hij was een zoon van - Sjoerd Everts Wiarda (gedoopt te Harlingen 3 juli 1763 en overleden aldaar op 20 september 1823), makelaar en koopman, die op 22 november 1783 trouwde (2) met Judith Catharina Heins (gedoopt Harlingen 1 mei 1763 en overleden aldaar 1 april 1817). Hij was een zoon van - Evert Thomas Wiarda (gedoopt te Stavoren 25 augustus 1715 en overleden te Harlingen op 13 maart 1776), zilversmid en keurmeester te Harlingen. Hij trouwde (1) op 1 januari 1747 met Broertje van der Meulen (geboren te Harlingen 1723), trouwde (2) op 3 mei 1750 met Elisabeth de Haas (gedoopt te Harlingen 9 mei 1723 en overleden aldaar 30 december 1780). De stander was in de tweede helft van de 19de eeuw eigendom van de 'zeehandelaar' Jacobus Nicolaas Wiarda (geboren te Harlingen op 2 november 1827 en aldaar overleden op 10 september 1909), zoon van Ids Wiarda en vererfde in 1909 op zijn zuster Judith Catharina Toekamp Lammers-Wiarda. Evert Thomas Wiarda (Wyaerda) is waarschijnlijk degene geweest die de pijpenstander heeft laten vervaardigen. Hij was een tijdgenoot van Dirk Danser uit Harlingen.
literatuur: - Siegfried Wiarda, H. Jorritsma en D. de Vries, 'Genealogie Wiarda' in: Wiarda 1369-1969 (Bolsward, 1970), pp. 253-303. - Historische Tentoonstelling van het 700-jaring bestaan der stad Harlingen 1234-1934 (z.p., 1934). - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1996, p. 26-27. - P.J. Tichelaar en S. ten Hoeve, Fries Aardewerk. Bolsward, deel II, (Leiden 2001) p. 79-102. - J. Pluis, Fries Aardewerk. Harlingen. Producten 1720-1933, deel VI, (Leiden 2005) p. 51-54.