Datering
Maker Gerrit Ooms

Scheepsmodel van een zeiljacht uit de klasse tempo scow.

Scheepsmodel van een tempo scow. Blokmodel. Schaal 1:30. Rondhouten en tuigage Het model heeft één metalen mast. De mast staat in een balk op de kuipvloer. De mast wordt gehouden door metalen stagen: een voorstag en twee zijstagen. Aan de zijkanten van de mast is bovendien een diamantverstaging aangebracht: stagen die lopen door zalingen en die niet zijn vastgezet aan de romp maar terug lopen naar de mast. Aan de mast worden twee zeilen gevoerd: een grootzeil (torentuig) en een stagfok. De fok wordt gehesen met een fokkeval die loopt door een houten blok aan top van de mast en die is belegd op een metalen klamp aan de mast. De hals van de fok is vastgezet op het beslag op het voordek waaraan ook de voorstag is vastgezet. De fokkeschoten lopen door schootogen op de gangboorden en liggen opgeschoten in de kuip. Het voorlijk van het grootzeil is geregen in een gleuf in de mast. De grootzeilval loopt door een gat in de top van de mast en is belegd op een klamp aan de mast. Het onderlijk van het grootzeil is geregen in de giek. Aan de voorkant is de giek met een beugel aan de mast bevestigd. Er is geen halstalie. De grootschoot loopt door een metalen blok en een ring aan de giek en door een houten blok op een overloop in de kuip. De grootschoot ligt opgeschoten in de kuip. De zwaardval van het midzwaard loopt via twee ringen in de voorwand van de kuip en is vastgezet in het achterschip. In het grootzeil de klasse-aanduiding (letter T) en het zeilnummer 575. Op de top van de mast een witte windvaan. De twee houten blokken zijn niet voorzien van lopende schijven. Het metalen schootblok heeft wel een lopende schijf. De romp. In dwarsdoorsnede een V-vorm. De romp heeft een geringe hoogte en is zeer plat. Van boven gezien is de voorsteven rond. De spiegel is plat en staat loodrecht op het water. De boot is uitgerust met een midzwaard. Het model van voor naar achter. Over het voordek loopt een balk die aan de achterkant overgaat in een V-vormige waterlijst. Op de balk het beslag van voorstag en fokkehals en een bolder. De mast staat in de voorkant van de kuip. Achter de mast de zwaardkast van het midzwaard. Over de voorkant en de achterkant van de zwaardkast lopen dwarsplank. Op de achterste dwarsplank is de overloop van de grootschoot bevestigd. De achterwand van de kuip is rond van vorm. Achter de kuip een achterdek. De gangboorden (of zijdekken) zijn breed. Het roer hangt aan de spiegel. Het onderste deel van het roer is van metaal en is scharnierend opgehangen aan het bovenste deel. De helmstok is van hout en is voorzien van een joystick. Kleuren: De romp is oranje (ook onder water). De dekken en gangboorden zijn ook oranje. De balken op voor- en achterdek en de waterlijst zijn wit. Ook de kuip is wi. Het bovenste deel van het roer is bruin. De metalen delen (rondhouten, midzwaard, roerblad) zijn ongeverfd. Accessoires: tijdelijke stander.
Afmetingen van de tempo scow: lengte 4.72 m, breedte 1.52 m., zeiloppervlakte grootzeil 8.5 m², zeiloppervlakte fok 3 m², zeiloppervlak genua 3.9 m², zeiloppervlak spinnaker 13 m². De romp was oorspronkelijk van hechthout en later alleen nog van polyester. De rondhouten waren vroeger van hout en later van aluminium. De tempo scow (ook wel scow tempo) is in 1964 ontworpen in Zuid Afrika door Jack Köper. Scow betekent platte boot. De boot heeft een hydrodynamisch vorm, die het best tot zijn recht komt als de boot schuin wordt gezeild. De brede gangboorden voorkomen dat er veel water in de kuip komt. Het ontwerp is gericht op zelfbouw met hechthout. Tegenwoordige worden de tempo scow's van polyester gemaakt, maar nog steeds niet op jachtwerven maar door middel van mallen die gehuurd worden van de klasse-organisatie. In 1964 werd in Nederland de eerste tempo scow gebouwd en het ontwerp sloeg meteen aan. In hetzelfde jaar werd meteen een klasseorganisatie opgericht. In 1970 werd het een nationale klasse. De tempo scow met zeilnummer 575 komt in de lijsten van deelnemers aan de Sneekweek niet voor. Wedstrijden voor de tempo scow waren er bij de Sneekweken van 1968 (14 deelnemers) en 1969 (12 deelnemers). Gerrit Ooms. Geboren 23 juli 1920 te Heerenveen. Verhuisde in 1923 naar Sneek. Beroep: aannemer in de wegenbouw. In zijn vrije tijd zeilde Gerrit Ooms. Eerst in een kan, vanaf 1948 in een Zomerweeldejacht, vervolgens in een kajuitjachten, een regenboog (nr. 70). Op hogere leeftijd voer hij in een motorkruiser. De overgrootvader van Gerrit Ooms was scheepsbouwer te Hoogeveen. Die bouwde zogenaamde Hoogeveense pramen. Het eerste model dat Gerrit Ooms maakte was van zo'n Hogeveense praam. Vervolgens maakt hij modellen van een regenboog en van ronde jachten. De tekeningen van de ronde jachten haald hij uit het boek van T. Huitema over Ronde en Platbodemjachten. De secretaris van de NNWB verschafte Ooms de tekeningen van de modernere zeiljachten. Het leidde tot het idee van alle jachten die ooit aan de Sneekweek hadden mee gedaan een model te maken. Het werd een verzameling van 52 modellen (inv.nr. 1998-279 t/m 1998-230).
literatuur: - Elisabeth Spits, Wat zeilt daar? (Eemdijk, 1998), pp. 66-67 - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1998, p. 27

Identificatie
Titel
Scheepsmodel van een zeiljacht uit de klasse tempo scow.
Objectnummer
FSM-1998-317
Objecttype
  • Scheepsmodellen
    Nabootsing van een vaartuig op klein formaat. (Encyclo.nl)
  • Modellen
    1. Een nabootsing op kleine schaal van een object, vaak bedoeld als leer- en illustratiemateriaal. 2. Vormvoorbeeld om te kopiëren of als bron van inspiratie, bijvoorbeeld een ontwerptekening in een modellen- of voorbeeldboek. 3. Twee- of driedimensionale weergave op schaal van een te vervaardigen object, gemaakt door een kunstenaar ten behoeve van zijn opdrachtgever. (Religieus Erfgoedthesaurus)Weergaven of kopieën van een object die groter of kleiner zijn dan de feitelijke grootte van het weer te geven object, en waar bij de vervaardiging de exacte onderlinge verhoudingen zijn gehandhaafd. Een schaalmodel is meestal kleiner dan het origineel en wordt gebruikt ter illustratie van het object, als speelgoed of verzamelobject, of als hulpmiddel bij het construeren van het object op volledige grootte. Schaalmodellen kunnen één- of tweedimensionaal zijn. Schaalmodellen worden meestal vervaardigd op basis van een standaardschaal voor het betreffende product. Zo bestaat voor modeltreinen de populaire H0-schaal (schaal 1:87), voor scheepsmodellen is een schaal van 1:500 gangbaar en bij meubilair voor een poppenhuis een schaal van 1:12. (AAT)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000016149
Over
Onderwerpen
  • Tempo scow-klasse
Werk
Breedte
5.5 cm
Hoogte
27.0 cm
Lengte
15.8 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Gerrit Ooms
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
  • Textiel
    Textiel is letterlijk 'al wat geweven is'. Het woord is afgeleid van het Latijnse woord 'texere' dat weven betekent. (Wikipedia)Textile is literally 'all that is woven. The word is derived from the Latin word 'texere' meaning to weave. (Wikipedia)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Trefwoorden