Datering
Maker Dirk en Sybe de Jong

Scheepsmodel van een haringboot met visserijnummer HB33.

Scheepsmodel van een haringboot. Op spanten gebouwd. Schaal niet bekend. Rondhouten en tuigage: geen. Romp: scherpe voorsteven, scherpe achtersteven, plat vlak. Het model van voor naar achter: De stevenbalk is recht. Op de voorsteven het visserijnummer: 'HB 33'. In de voorsteven een schuingeplaatste kniespant. De bodem is geheel vlak. In het voorschip een bank. Tussen de spanten twee uitschuifbare schotten. In het achterschip bergruimte. Opvallend is de verdikking van de huidplanken in het middenschip. Het beslag (ringen) is van koper. Kleuren: het model is donker gebeitst. Accessoires: geen.
Het model werd opgezet door Dirk de Jong (geboren 12 aug. 1903, overleden in 1992) en afgemaakt door zijn zoon Sybe de Jong. Het betreft een model van de haringboot van de vader, resp. grootvader van de bouwers, Sybe de Jong. Hij was visser te Zwarte Haan en had het visserijnummer HB33 en stokmerk ¦*¦ De bouwer leverde bij het model een fotocopie van het visserijconsent uit 1936, verleend aan Sybe de Jong, geboren in 1872. Het schip had toen de naam De Jonge Fokke en het visserijnummer HB 33. Het consent is terug te vinden in de knipselmappen (trefwoord regelvisserij). De vorm van de haringboot werd bepaald door het gebruik ervan. Het vlak is plat, zodat de boot amfibisch gebruikt kon worden (over de dijk of zandbanken slepen). De boot had een geringe holte om zelfs in het ondiepste water te kunnen blijven varen. De boot werd geboomd en daarom zijn voor- en achtersteven puntig. Zeilen gaf teveel rommel aan boord. Opvallend zijn de steile hoge boorden. Dat zou problemen geven hij het inhalen van de fuiken, maar als twee vissers aan een kant gaan staan kwam het boord dicht genoeg bij het water. Ze verkregen stevigheid doordat de boorden net op kniehoogte waren. De boorden waren steil om het schip smal te houden. De lading vis kon zo niet al teveel in de breedte van het schip heen en weer glibberen, waardoor de boot instabiel zou worden. Het schip is overnaads gebouwd van drie brede gangen. In de tweede helft van de 19de eeuw en in het eerste deel van 20ste eeuw werden er veel haringboten gebouwd op de werf van de Gebroeders Van Maanen te Berlikum. De oudere types, waarvan dit model een beeld geeft, waren ongeveer 7 meter lang en 1.5 meter breed. Aan de regelvisserij, die in Barradeel en Het Bildt en in de Dongeradelen werd beoefend met haringboten, kwam een einde na de aanleg van de Afsluitdijk in 1932.
literatuur: - ir. J. Roelfzema, 'De Friese Haringboot', Jaarverslag Vereniging Nederlands Historisch Scheepvaart Museum 1981, pp. 47-50. - S.J. van der Molen, Vissers van Wad en Gat (Leeuwarden, 1962) - S.H. Buwalda, Geskidenis van de Biltse Waddenfisserij (Sint Annaparochie, 1986) - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1993, p. 20

Identificatie
Titel
Scheepsmodel van een haringboot met visserijnummer HB33.
Objectnummer
FSM-1993-019
Objecttype
  • Scheepsmodellen
    Nabootsing van een vaartuig op klein formaat. (Encyclo.nl)
Persistente URL
http://hdl.handle.net/21.12111/fsm-collect-1000014018
Over
Onderwerpen
  • Haringboten
    Friese boot voor de haring- en ansjovisvisserij die langs de Westfriese kust uitgeoefend werd sedert het begin van de 18e eeuw. De boot is een type dat verwant is met de punter. De haringboot was een platboomd vaartuig met rechte hellende stevens. Het overnaadse boord bestond uit drie planken. De boten werden geboomd. De laatste haringboot werd gebouwd in 1935. (MARDOC)
  • Vissersschepen
    Boot, schuit of schip gebruikt bij het vissen of het vervoer van (levende) vis. (debinnenvaart.nl)Vissersboten zijn boten die vissers gebruiken bij het uitoefenen van hun beroep. Zowel kleine houten boten als grote gemotoriseerde boten worden gebruikt voor visserij op zee of op de binnenwateren. (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
Werk
Breedte
16.0 cm
Hoogte
12.0 cm
Lengte
72.0 cm
Museum
Fries Scheepvaart Museum
Vervaardiging
Maker
  1. Dirk en Sybe de Jong
Datering
Materiaal
  • Hout
    Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)
  • Koper
    Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Cu en het atoomnummer 29; het is roodachtig van kleur en is zeer smeedbaar en kneedbaar. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het woirdt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verschillende voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)
  • Metaal
    Alle leden van een grote groep stoffen die meestal een kenmerkende glans vertonen. Het zijn goede geleiders van elektriciteit en warmte, ze zijn ondoorschijnend, kunnen smelten en zijn meestal pletbaar of kneedbaar. (Project Fotografie)Any of a large group of substances that typically show a characteristic luster, are good conductors of electricity and heat, are opaque, can be fused, and are usually malleable or ductile. (Project Fotografie)Een metaal is een materiaal dat in vaste vorm kristallijn is, ondoorzichtig, smeedbaar, pletbaar en een goede geleider van warmte en stroom. (Conservation Dictionary)
Aankoop & Licentie
Licentie
BY-SA

Uit de Zuiderzeecollectie

Gerelateerd